Chung tay phòng, chống đại dịch thế kỷ

Dịch giảm nhưng tiềm ẩn

Theo thống kê của Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), trong 9 tháng đầu năm 2018, qua xét nghiệm trên cả nước phát hiện mới 7.497 trường hợp nhiễm HIV, số bệnh nhân chuyển sang giai đoạn AIDS là 2.514, số bệnh nhân tử vong là 1.436. Số người nhiễm mới HIV tập trung chủ yếu ở độ tuổi 16 - 29 (38%) và 30 - 39 (36%).

Đường lây chủ yếu là quan hệ tình dục không an toàn (63%) và qua đường máu (23%). Trong số nhiễm mới HIV, có 36% là phụ nữ lây từ chồng, bạn tình bị nhiễm HIV, 24% là người quan hệ tình dục đồng giới và người chuyển giới nữ, 23% là người nghiện chích ma túy, 10% là người mua dâm, 5% là nam giới lây từ vợ, bạn tình bị nhiễm HIV, 2% là phụ nữ bán dâm. 

Còn theo kết quả giám sát trọng điểm, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy là 14%, nhóm đồng tính nam là 12,2% và phụ nữ bán dâm là 3,7%.

Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy thay đổi không đáng kể, tuy nhiên tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm quan hệ đồng tính nam có chiều hướng gia tăng - từ 5,1% năm 2015 lên 7,4% năm 2016 và 12,2% năm 2017. Dự kiến trong năm nay, có khoảng 5.500 người từ 15 tuổi nhiễm HIV và số trẻ em nhiễm mới là 268. 

Bệnh nhân HIV/AIDS đang điều trị tại Phòng khám Liên khoa Lao - HIV/AIDS Gò Vấp. Ảnh: THÀNH SƠN                                          

Đáng nói là sự gia tăng tỷ lệ lây nhiễm HIV trong nhóm có quan hệ đồng tính nam, nhóm trẻ tuổi... có thể sẽ là nhóm chính nhiễm mới HIV ở Việt Nam. Bên cạnh đó, việc lây truyền HIV từ người bệnh sang người không thuộc nhóm nguy cơ cao (như vợ, bạn tình) sẽ khó can thiệp giảm hại.

TPHCM tiệm cận mục tiêu 90-90-90

Theo ông Nguyễn Xuân Anh Dũng, Trưởng phòng Kế hoạch tài chính Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS TPHCM, từ năm 2016, thành phố đã dồn tổng lực để thực hiện mục tiêu 90-90-90.

Đối với mục tiêu thứ nhất là 90% số người nhiễm HIV được xét nghiệm và biết tình trạng bệnh, hiện thành phố có các giải pháp để tăng tỷ lệ tiếp cận các nhóm có hành vi nguy cơ cao bằng các phương thức như: mô hình giáo dục đồng đẳng truyền thống, mạng xã hội, kênh truyền thông xã hội, điện thoại di động, đẩy mạnh truyền thông về việc sử dụng các vật phẩm giảm tác hại…

Song song đó, TPHCM cũng đã duy trì và mở rộng hệ thống tư vấn xét nghiệm HIV với nhiều hình thức, như tư vấn xét nghiệm HIV tại các cơ sở y tế, tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện tại các khoa tham vấn hỗ trợ cộng đồng quận, huyện; xét nghiệm không chuyên tại cộng đồng do các nhân viên tiếp cận cộng đồng, các tổ chức dựa vào cộng đồng thực hiện; ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, chuyển gửi người nhiễm HIV vào điều trị.

Đối với mục tiêu 90% số người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV), thành phố triển khai thực hiện điều trị ARV theo 3 hình thức (điều trị qua bảo hiểm y tế, điều trị qua hệ thống tư nhân, điều trị miễn phí dành cho các bệnh nhân không đủ điều kiện) để được cấp thẻ bảo hiểm y tế, đảm bảo điều trị ARV liên tục.

Từ năm 2017, UBND TPHCM cũng đã chấp thuận hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế và đồng chi trả thuốc ARV cho 100% bệnh nhân HIV/AIDS có hộ khẩu  và bệnh nhân cư trú tại TPHCM từ 6 tháng trở lên đang điều trị HIV/AIDS tại thành phố.  

Còn đối với mục tiêu 90% số người đang được điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế, các cơ sở điều trị nâng cao chất lượng điều trị, từ đó giúp bệnh nhân an tâm tuân thủ điều trị ARV; thực hiện đo tải lượng virus thường quy cho bệnh nhân.

Một trong những giải pháp nâng cao chất lượng điều trị là việc ứng dụng công nghệ thông tin, mở rộng sử dụng bệnh án điện tử để quản lý bệnh nhân, hỗ trợ tuân thủ điều trị, giảm mất dấu, tạo thuận lợi cho bệnh nhân (giúp bệnh nhân tuân thủ điều trị ARV thông qua việc sử dụng tin nhắn nhắc lấy thuốc đúng lịch hẹn), phần mềm cảnh báo bệnh nhân cần chuyển đổi phác đồ để khống chế kháng thuốc…

“Tính đến tháng 9-2018, với mục tiêu thứ nhất, thành phố đã đạt được 83%, mục tiêu thứ hai đạt 82% và mục tiêu thứ ba đạt 96%. Như vậy, việc hoàn thành mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020 tại TPHCM là hoàn toàn khả thi”, ông Nguyễn Xuân Anh Dũng thông tin.