Cụ thể, trong tháng 3, các lực lượng chức năng đã kiểm tra 7.710 xe, trong đó có 946 xe vi phạm. Đến tháng 4, các lực lượng chức năng kiểm tra 10.000 xe và phát hiện hơn 1.400 xe quá tải. Con số này tăng tiếp khoảng 10% trong tháng 5.
Tình trạng xe cơi nới kích thước thành thùng để chở hàng quá tải, lưu thông công khai đang tái diễn ở nhiều địa phương: Yên Bái, TP Hà Nội, Nghệ An, Hải Phòng, Hòa Bình, Hà Nam, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Đồng Nai, TPHCM... Không ít trường hợp phương tiện bị phát hiện chở quá tải đến 200%-300%.
Theo đánh giá của Tổng cục ĐBVN, xe quá tải tăng trong mùa dịch là do nhu cầu vật tư sản xuất, vật liệu xây dựng các dự án, công trình vẫn rất cao; trong khi đó, lực lượng kiểm tra, kiểm soát trên các tuyến đường còn mỏng, nhiều địa phương đang phải dồn sức chống dịch Covid-19. Nhưng lý do quan trọng hơn là, các giải pháp ngăn chặn xe quá tải vẫn chưa được thực thi quyết liệt.
Chẳng hạn, giải pháp yêu cầu các đơn vị kiểm soát tải trọng ngay trong quá trình bốc xếp hàng hóa đã có, nhưng thực tế, xe quá tải vẫn được ra khỏi các nhà ga, bến cảng. Hay như giải pháp sử dụng cân tự động kiểm soát tải trọng xe vừa hoàn thành thí điểm, được đánh giá là rất hiệu quả, giảm tới 49 lần xe quá tải, nhưng để đầu tư, áp dụng được trên nhiều tuyến đường thì chưa biết đến bao giờ mới thành hiện thực.
Tại cuộc họp mới đây của Bộ GTVT, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đã yêu cầu các cơ quan chức năng nghiên cứu, nếu cần thiết phải tăng thêm các chế tài xử phạt đối với xe quá tải để bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông. Hiện mức xử phạt đang áp dụng là, tỷ lệ quá tải trên 10% đến 50% bị xử phạt 800.000 đến 5 triệu đồng; tỷ lệ quá tải trên 50% đến 150% bị xử phạt 5 triệu đến 12 triệu đồng. Đồng thời, người điều khiển xe và chủ xe sẽ bị xử phạt 4 - 40 triệu đồng. Mức phạt này được cho là chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe.
Rõ ràng, nếu tiếp tục viện vào những lý do này kia thì chúng ta sẽ rất khó ngăn chặn được nạn xe quá tải. Vấn đề là, các biện pháp chống xe quá tải cần được thực hiện đồng thời, ưu tiên giải pháp ứng dụng công nghệ cao và áp chế tài mạnh. Vì vậy, Bộ GTVT cần đẩy nhanh việc đầu tư hệ thống cân tự động trên nhiều tuyến đường trọng điểm từ nguồn vốn bảo trì đường bộ. Đây là giải pháp giúp kiểm soát 100% xe quá tải và có thể loại bỏ hoàn toàn tiêu cực.
Bên cạnh đó, các cơ quan liên quan cần nghiên cứu tăng chế tài xử phạt đủ mạnh. Có như vậy mới đủ sức răn đe và tình trạng xe quá tải chắc chắn sẽ được ngăn chặn hiệu quả.
