Trình bày báo cáo tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng 22-2 về dự án Luật Lưu trữ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, ngay sau kỳ họp thứ 6, Thường trực Ủy ban Pháp luật đã chủ trì, phối hợp cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Nội vụ) khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội để chỉnh lý dự thảo luật.
Dự thảo luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 8 chương, 61 điều.
Trong số những vấn đề lớn đã được đại biểu Quốc hội góp ý tại kỳ họp thứ 6, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, về thẩm quyền quản lý tài liệu lưu trữ, có ý kiến đề nghị quy định tài liệu lưu trữ ở cấp xã là nguồn nộp lưu vào lưu trữ lịch sử của Nhà nước ở cấp tỉnh. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị quy định tài liệu lưu trữ vĩnh viễn của cấp xã thuộc nguồn nộp vào lưu trữ lịch sử của Nhà nước ở cấp tỉnh.
Thường trực Ủy ban Pháp luật cũng cho rằng, để phù hợp thực tế công tác lưu trữ (hiện vẫn chủ yếu lưu trữ tài liệu giấy, chỉ một số ít lưu trữ điện tử), dự thảo luật được thiết kế theo hướng quy định việc lưu trữ tài liệu giấy song song tài liệu số. Đồng thời, việc chuyển đổi từ lưu trữ tài liệu giấy sang tài liệu số được thực hiện theo lộ trình xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử và định hướng Chính phủ số, chính quyền số.
Một số ý kiến đề nghị rà soát, bổ sung quy định đầy đủ, cụ thể hơn về lưu trữ tư để khuyến khích sự tham gia của tổ chức, cá nhân, qua đó góp phần bảo quản, phát huy giá trị tài liệu lưu trữ tư tốt hơn; tôn trọng, bảo vệ quyền sở hữu đối với tài liệu lưu trữ tư; bảo đảm xử lý hài hòa mối quan hệ giữa Nhà nước và tổ chức, cá nhân trong quản lý tài liệu lưu trữ tư.
Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị tiếp thu, bổ sung các quy định nhằm khuyến khích sự tham gia của tổ chức, cá nhân vào lưu trữ tài liệu. Đồng thời, bổ sung điều 47 về ký gửi tài liệu lưu trữ tư vào lưu trữ lịch sử; bổ sung điều 48 về tặng - cho tài liệu lưu trữ tư; chỉnh lý quy định về chính sách hỗ trợ của Nhà nước, về ký gửi, tặng - cho, mua - bán và việc mang tài liệu lưu trữ tư có giá trị đặc biệt ra nước ngoài, để quy định đầy đủ, bao quát hơn về tài liệu lưu trữ tư có giá trị đặc biệt...
Đáng lưu ý, Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị, giữ quy định hoạt động dịch vụ lưu trữ là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện như Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6; đồng thời, bổ sung vào dự thảo luật một số quy định cụ thể về điều kiện đầu tư kinh doanh, để bảo đảm minh bạch và giao Chính phủ quy định chi tiết một số điều kiện có tính kỹ thuật, chuyên ngành.
Một nội dung mới trong dự thảo lần này là quy định về “Ngày lưu trữ Việt Nam”. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, ngày 5-2-2024, Hội Văn thư Lưu trữ Việt Nam có văn bản số 03/TWHVTLTVN-KHĐT gửi UBTVQH đề nghị xem xét đưa quy định về Ngày Lưu trữ Việt Nam (ngày 3-1 hàng năm) vào dự thảo Luật Lưu trữ (sửa đổi). Thường trực Ủy ban Pháp luật tiếp thu, đề nghị UBTVQH xem xét, cho phép đưa quy định về Ngày Lưu trữ Việt Nam vào dự thảo luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, mặc dù Ủy ban Pháp luật đã làm việc với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục và Bộ VH-TT-DL, tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề chưa được thực sự giải quyết triệt để.
“Hiện vật thể lưu trữ được chia làm 3 loại: Di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, dự án Luật Lưu trữ (sửa đổi) mới chỉ quy định 2 loại tài liệu lưu trữ (tài liệu lưu trữ và tài liệu lưu trữ đặc biệt). Tôi cho rằng cần phải làm rõ hơn về thẩm quyền xác định tài liệu lưu trữ; quyền sở hữu, mua bán, thừa kế, chuyển nhượng…”, ông Nguyễn Đắc Vinh phát biểu.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy thì đề nghị bổ sung những quy định nhằm tăng tính kết nối và chia sẻ trong hệ thống lưu trữ, để phát huy tốt nhất giá trị của tài liệu lưu trữ.
Đồng tình với quy định về lưu trữ điện tử, coi đây là một phương thức lưu trữ thuận tiện, tiết kiệm, song Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, cần có thêm một số quy định về nghiệp vụ lưu trữ điện tử, để vừa đảm bảo nguyên tắc chung về lưu trữ, vừa phù hợp tính đặc thù của tài liệu điện tử. Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát thêm về sự tương thích giữa dự thảo luật với các công ước quốc tế, cũng như tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, đối chiếu với Luật Công nghệ thông tin, Luật An ninh mạng, Luật Tiếp cận thông tin, Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước…
“Hiện nay Việt Nam đang là thành viên của Hội đồng lưu trữ quốc tế, Hiệp hội lưu trữ các nước có sử dụng tiếng Pháp, đồng thời cũng có ký kết các thỏa thuận song phương với một số nước trong lĩnh vực này. Vì vậy, cần rà soát kỹ để đảm bảo thống nhất, không mâu thuẫn”, đồng chí Vương Đình Huệ nhận định.
Đại diện cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã phát biểu tiếp thu nhiều nội dung được UBTVQH góp ý về lưu trữ điện tử, về tính kết nối và chia sẻ trong hệ thống lưu trữ; sự phù hợp với thông lệ quốc tế… Bộ trưởng cho biết, sẽ tiếp tục làm việc với các cơ quan liên quan tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung trong dự thảo.
