Đánh giá cao vai trò của Bộ Tư pháp trên phương diện “người gác cửa” pháp luật cho Chính phủ, song các ý kiến tại phiên họp vẫn tỏ ra lo ngai về tính ổn định của hệ thống pháp luật cũng như chất lượng không đồng đều của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.
Là đại biểu đầu tiên phát biểu, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội (UBTP) Lê Thị Nga ghi nhận những nỗ lực của Bộ Tư pháp, song thẳng thắn cho rằng, dường như Bộ vẫn phần nào e ngại nên đã “nói nhẹ” về kết quả kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL).
| “Chính Bộ Tư pháp năm 2017, qua kiểm tra văn bản đã phát hiện hơn 5.650 văn bản ban hành trái pháp luật, cả về thẩm quyền, nội dung và trình tự thủ tục. Chúng ta nói đi nói lại về nhiều hạn chế trong lĩnh vực này rồi, nhưng chất lượng văn bản vẫn có vấn đề. Đại đa số thẩm định của Bộ Tư pháp là khá tốt, nhưng các bộ ngành khác thì quan tâm chưa đồng đều, nhất là chưa đánh giá kỹ tác động của VBQPPL nên nhiều khi khiến các ủy ban của Quốc hội phải vật vã, thậm chí vỡ trận”, bà Lê Thị Nga nói. |
“Số lượng làm pháp chế ở Trung ương chưa có trình độ cử nhân luật lên tới 17%, các tỉnh tới 50,1%. Anh chị em cũng rất tâm tư vì đời sống không đảm bảo” – bà Nga bình luận và nhấn mạnh, đã làm pháp chế thì phải tốt nghiệp đại học chuyên ngành luật chứ không chỉ có kiến thức chuyên ngành khác.
Một nhận định quan trọng khác của Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp là việc khung khổ pháp luật thiếu ổn định, thay đổi liên tục: “Tâm lý phổ biến là cứ thấy vướng thì đòi sửa luật ngay, trong khi vướng mắc nhiều khi lại không nằm ở luật”.
Chia sẻ quan điểm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng nhận định: “Đúng là đang có vấn đề về tính ổn định của pháp luật”.
Ông Hiển lấy ví dụ ngay từ dự án Luật Giáo dục sửa đổi vừa được UBTVQH thảo luận ngày 12-9, trong đó đưa ra hàng loạt chính sách mới tác động lớn đến ngân sách.
| “Trong khi ngân sách thì đang khó khăn như thế này mà dự thảo Luật lại còn đưa ra đủ thứ cơ chế, cả thuế, cả ưu đãi… Có lẽ chỉ còn thiếu… luật hình sự trong đó mà thôi”, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhận xét. |
Dẫn thông tin trên báo chí cho thấy qua kiểm tra văn bản, tỷ lệ không hợp pháp, thậm chí không hợp Hiến đã kéo dài nhiều năm, mỗi năm có tới hàng ngàn văn bản và vẫn chưa giảm, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải nêu vấn đề: “Các văn bản sai ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội như thế nào? Xử lý văn bản sai đã đành, nhưng vừa qua việc đánh giá tác hại và xử lý trách nhiệm người ban hành sai vẫn chưa quyết liệt. Bộ Tư pháp đã thẳng thắn chỉ ra văn bản sai, nhưng phải nghiêm minh, nêu rõ địa chỉ làm sai và đề xuất xử lý”.
