Hỏi: Chữ Hán có phải là chữ tượng hình?
Thân Trọng Nghĩa (Tân Hội, Đức Trọng, Lâm Đồng)
Hoàng Anh: Khi mới ra đời, tượng hình là cách cấu tạo chủ yếu của chữ Hán. Chẳng hạn, các từ nhật, nguyệt, thủy, hỏa, dương, ngư… mô phỏng những nét cơ bản trong hình dáng mặt trời, mặt trăng, nước, lửa, con dê, con cá….
Về sau, chữ Hán có thêm 5 cách cấu tạo khác: chỉ sự (để diễn tả những khái niệm trừu tượng như trên (thượng), dưới (hạ)); hội ý (ghép hai chữ để diễn tả những khái niệm phức tạp, như sáng (minh gồm nhật + nguyệt)…); hình thanh (mượn âm một từ đã có rồi thêm bộ phận chỉ ý để tạo ra từ mới); chuyển chú (dùng một từ đã có, thay đổi hoặc thêm bớt một vài chi tiết để tạo ra từ mới); giả tá (dùng một từ đã có để tạo một từ mới đồng âm hay gần âm).
Trong bộ Thuyết văn giải tự, Hứa Thận (cuối thế kỷ I – đầu thế kỷ II) đếm được 7.697 chữ hình thanh, 1.260 chữ hội ý, 264 chữ tượng hình, 129 chữ chỉ sự và một số ít chữ chuyển chú, giả tá.
Như vậy, tượng hình chỉ là một trong sáu cách cấu tạo của chữ Hán (gọi là lục thư), nên không thể nói chữ Hán là một thứ chữ tượng hình được.
