Cho vay lãi nặng, tín dụng đen có diễn biến phức tạp trong đợt dịch Covid-19

Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc TPHCM (Ban Chỉ đạo 138) đã có báo cáo sơ kết năm thứ 2 thực hiện Chỉ thị số 12 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen.

Cho vay lãi nặng, tín dụng đen diễn biến phức tạp

Theo báo cáo, thời gian qua tình hình dịch Covid-19 đã ảnh hưởng trực tiếp đến đến đời sống, kinh tế - xã hội của người dân TPHCM, nhất là bộ phận người dân lao động phổ thông, người có thu nhập thấp và các cơ sở kinh doanh vừa và nhỏ với nhu cầu vay vốn cao. Từ đó hoạt động cho vay lãi nặng, tín dụng đen và các hành vi vi phạm pháp luật liên quan tiếp tục có những diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.

Hiện nay, các đối tượng hoạt động cho vay lãi nặng và có hành vi vi phạm pháp luật khác liên quan đến tín dụng đen đã có những thay đổi, chuyển hướng, thủ đoạn ngày càng tinh vi, chuyên nghiệp. Đặc biệt, các đối tượng tận dụng sự phát triển của công nghệ thông tin để thực hiện các hành vi phạm tội như: lập website, các trang mạng xã hội (zalo, facebook,...), app trên điện thoại di động để tiếp cận khách hàng cho vay thông qua các ứng dụng vay tiền trực tuyến.

Một số băng nhóm hiện nay hoạt động núp bóng các doanh nghiệp kinh doanh như: công ty tư vấn tài chính, cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, cửa hàng mua bán điện thoại... được tổ chức chặt chẽ, ngụy trang hành vi cho vay bằng các hợp đồng giả cách, cho khách vay ký giấy mượn nợ không đúng với lãi suất thực tế.

Qua năm thứ hai triển khai thực hiện Chỉ thị số 12/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen, các sở, các ngành của TPHCM đã triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp công tác để phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen trên địa bàn TPHCM.

Vì vậy, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên đến hoạt động tín dụng đen trên địa bàn TPHCM đã có sự chuyển quan biến rõ rệt. Hầu hết các băng nhóm, đối tượng hoạt động đều bị đưa vào diện quản lý, giám sát; địa bàn, số đối tượng hoạt động bị thu hẹp.

Số vụ tạt chất bẩn giảm, dư luận xã hội đồng tình, ủng hộ lực lượng chức năng trong việc đẩy mạnh đấu tranh với loại tội phạm này, đồng thời ý thức cảnh giác của người dân được nâng cao góp phần đảm bảo giữ vững ổn định tình hình an ninh trật tự.

Tuy nhiên, tình hình hoạt động của tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen vẫn tiềm ẩn phức tạp, còn xảy ra và thực tế phát sinh các hành vi trái pháp luật như cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích, bắt giữ người trái pháp luật... Công tác điều tra, thu thập tài liệu, chứng cứ để chứng minh hành vi phạm tội còn gặp nhiều khó khăn.

Đối tượng người nước ngoài chọn TPHCM hoạt động

Ban Chỉ đạo 138 dự báo, các đối tượng người nước ngoài (Trung Quốc, Đài Loan...) có xu hướng chọn địa bàn TPHCM hoạt động cho vay trực tuyến thông qua các ứng dụng điện thoại, website,... để thực hiện các hành vi vi phạm ở nhiều địa bàn, nhiều địa phương khác.

Bên cạnh đó, tình hình dịch Covid-19 hiện nay đang tiếp tục có những diễn biến phức tạp ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, kinh tế - xã hội của người dân. Do đó, các đối tượng hoạt động “tín dụng đen” sẽ tiếp tục hoạt động mạnh và thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn hoạt động, triệt để lợi dụng mạng viễn thông, mạng xã hội, không gian mạng để hoạt động.

Trong thời gian tới, Ban Chỉ đạo 138 chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng triển khai đồng bộ nhiều giải pháp xử lý hoạt động liên quan "tín dụng đen", nhất là các dịch vụ cho vay nặng lãi của các doanh nghiệp nước ngoài thuê người Việt Nam đứng tên hoạt động biến tướng "vay qua app" trên các thiết bị điện tử.

Tăng cường công tác quản lý nhà nước về an toàn thông tin, an ninh mạng, an ninh tài chính, tiền tệ; kiểm tra, xử lý các dịch vụ cho vay nặng lãi trực tuyến. Tập trung phát hiện, xử lý các tổ chức, cá nhân liên quan hoạt động tín dụng đen, nhất là hoạt động của một số doanh nghiệp nước ngoài thuê người Việt Nam đứng tên hoạt động cho vay lãi nặng trực tuyến, "vay qua app" trên các thiết bị điện tử.

Nghiên cứu, kiến nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao ban hành Nghị quyết hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự. Đồng thời, giao Sở Tư pháp TPHCM tham mưu, trao đổi, phối hợp Ngân hàng Nhà nước xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quản lý loại hình công ty cho vay trực tuyến... Đồng thời mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm liên quan hoạt động tín dụng đen gắn với đấu tranh triệt phá các đường dây tổ chức đánh bạc, lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua các hình thức huy động vốn, hụi…

Ban Chỉ đạo 138 cũng đề xuất kiến nghị Quốc hội xem xét, sửa đổi, bổ sung quy định của Điều 201 Bộ luật Hình sự theo hướng tăng hình phạt đối với hành vi cho vay lãi nặng, vốn là hành vi gây nhiều hệ lụy cho xã hội.

Đồng thời kiến nghị Chính phủ xem xét, chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cần có chính sách thuận lợi, đa dạng, nhanh chóng cho người dân có cơ hội tiếp xúc với nguồn vốn từ ngân hàng, công ty tài chính để hạn chế tình trạng người dân vay tiền của các đối tượng cho vay lãi nặng.

Cũng như đề nghị các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an tiếp tục hỗ trợ Công an TPHCM trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là công tác phối hợp, trao đổi thông tin tình hình hoạt động, biến động của các băng nhóm, đối tượng lưu động từ các tỉnh, thành khác vào TPHCM để hoạt động và trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm cho vay trực tuyến.

Theo số liệu thống kê từ ngày 15-4-2020 đến ngày 14-4-2021, trên địa bàn TPHCM đã xảy ra 580 lượt các đối tượng tạt chất bẩn vào nhà người dân để đòi nợ, 95 vụ việc liên quan đến hoạt động tín dụng đen như cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, hủy hoại tài sản,… (đã giảm 25,8% so với cùng kỳ).