Chiều 30-10, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia.
Cho phép chuyển nguồn vốn
Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cảm ơn Quốc hội đã lựa chọn giám sát tối cao chuyên đề này. Đoàn giám sát đã làm việc nỗ lực, trách nhiệm, thực chất, chỉ ra nhiều vấn đề quan trọng, cung cấp nhiều thông tin có giá trị.
Đồng thời, Phó Thủ tướng đánh giá cao những ý kiến trách nhiệm, giàu tinh thần xây dựng của các đại biểu Quốc hội nhằm góp phần giúp các chương trình này về đích đúng hạn, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân cả nước.
 |
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cảm ơn Quốc hội đã lựa chọn giám sát tối cao chuyên đề này. Ảnh: QUANG PHÚC |
So với báo cáo kỳ họp thứ 5 của Quốc hội, Phó Thủ tướng đánh giá, việc triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đã có những chuyển biến tích cực, đặc biệt là trong cơ chế chính sách đối với nguồn vốn đầu tư phát triển. Đối với nguồn vốn sự nghiệp, hiện đã có thông báo dự kiến vốn sự nghiệp của giai đoạn để các địa phương bố trí nguồn vốn đối ứng.
Về phân cấp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, từ đầu năm đến nay, tất cả các sửa đổi văn bản có liên quan đều tuân thủ nguyên tắc này, đem lại kết quả thiết thực bởi chính ở các địa phương mới biết làm như thế nào là tốt nhất. Theo Phó Thủ tướng, giải pháp này đã giúp các địa phương có thể giải quyết các vấn đề thực tiễn, thuận tiện trong lồng ghép các chương trình ở cùng một cấp thẩm quyền.
Tới đây, Chính phủ sẽ trình, thí điểm mỗi tỉnh lựa chọn một địa phương cấp huyện để thí điểm được điều chuyển vốn ở 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Trong đó, nếu nguồn vốn sự nghiệp dùng không hết thì có thể chuyển thành nguồn vốn đầu tư phát triển. Đây là giải pháp tháo gỡ nút thắt lớn trong vấn đề này.
 |
Quốc hội thảo luận tại hội trường, ngày 30-10. Ảnh: QUANG PHÚC |
Về tỷ lệ vốn trung ương, địa phương, Phó Thủ tướng cho biết, mỗi chương trình có một tỷ lệ nhất định. Ghi nhận và chia sẻ những khó khăn của các địa phương trong giai đoạn hiện nay, Phó Thủ tướng nêu rõ, các nội dung này nằm trong kế hoạch trung hạn và đâu đó được áp dụng theo luật. Cho nên, chỉ trường hợp cá biệt thì mới vận dụng linh hoạt từ nguồn vốn dự phòng hoặc nguồn tiết kiệm chi để ứng xử với từng dự án đặc biệt.
Về việc chuyển vốn, Phó Thủ tướng mong muốn Quốc hội coi đây là trường hợp đặc biệt để cho phép chuyển nguồn vốn năm 2022 sang đến ngày 31-12-2024 nhằm tránh bị cắt vốn sự nghiệp (khoảng 13.000 tỷ đồng), trong khi nguồn vốn cho các chương trình rất hạn hẹp, mục tiêu đặt ra rất lớn lao.
Rút kinh nghiệm việc ban hành văn bản chậm
Trước đó giải trình với Quốc hội, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện nay cơ bản đã hoàn thành tất cả các văn bản hướng dẫn của Trung ương gồm 34 văn bản quy phạm pháp luật, 75 văn bản thông thường cho các chương trình mục tiêu quốc gia. Tuy nhiên, Bộ trưởng nhìn nhận, rút kinh nghiệm về việc ban hành các văn bản còn chậm, trong đó có văn bản của Bộ KH-ĐT.
 |
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng giải trình. Ảnh: QUANG PHÚC |
Đưa ra nguyên nhân về vấn đề này, Bộ trưởng cho biết, khối lượng văn bản rất lớn, nhiều vấn đề phức tạp, có những vấn đề mới liên quan nhiều lĩnh vực. Các chương trình cũng không được xem xét và phê duyệt tại một thời điểm. Vì vậy, Bộ trưởng đánh giá, về tổng thể chung rất khó tránh khỏi sự chồng chéo, bất cập.
Trước một số tồn tại hạn chế đã được chỉ ra, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan chia sẻ, đối với vấn đề như hệ thống văn bản hướng dẫn cồng kềnh xuất phát từ quan điểm tiếp cận đa mục tiêu. Cùng với đó, sự phối hợp trên dưới, ngang dọc chưa chặt chẽ, khi thiết kế chương trình phức tạp nhưng nguồn lực hạn chế. Đồng thời, Bộ trưởng đề xuất về xem xét lại cơ chế ủy quyền, phân cấp, nhất là về nguồn vốn cho cấp huyện là một giải pháp khả thi.
 |
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh. Ảnh: QUANG PHÚC |
Cùng nhìn nhận có quá nhiều văn bản pháp luật, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho rằng, các chương trình bao trùm nhiều dự án ở nhiều lĩnh vực khác nhau, liên quan nhiều bộ ngành, địa phương, địa bàn rất rộng. Chính vì vậy, trong quá trình ban hành, khối lượng văn bản là nhiều, có sự trùng lặp, vướng mắc giữa các văn bản pháp luật hiện đang có hiệu lực cùng với văn bản của các bộ ngành khác.
Đồng thời, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc nhìn nhận về mô hình chỉ đạo của ban chỉ đạo các cấp, hiện nay chưa thống nhất mô hình ở cấp địa phương. Đây là vấn đề thực tiễn đang đặt ra, mỗi địa phương có tổ chức mô hình khác nhau, tùy theo mục tiêu, đặc điểm của từng địa phương.
Thời gian tới, Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với các bộ ngành, tham mưu với Chính phủ nghiên cứu, thiết kế mô hình thống nhất từ trung ương đến địa phương đảm bảo hiệu quả hơn.
Tạo động lực vươn lên thoát nghèo
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh đến chất lượng của đầu tư, chất lượng hỗ trợ. Thời gian tới, Chính phủ quan tâm đến giải pháp điều chỉnh chính sách hợp lý. Cùng với đó, có kiểm tra, giám sát và tuyên truyền vận động để đạt được kết quả như mục tiêu các chương trình mục tiêu quốc gia đề ra.
Nhìn nhận thực tế có trường hợp sợ thoát nghèo thì mất chính sách, Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ sẽ có điều chỉnh chính sách để người dân khi thụ hưởng chính sách sẽ có động lực vươn lên thoát nghèo. Cùng với đó, chính quyền địa phương vận động người dân được hưởng chính sách phải có tâm thế mới hơn, tích cực hơn để vượt qua sự ỷ lại.
