Chiêu trò né hành động khí hậu

Lối thoát an toàn

Tháng 5-2022, các lãnh đạo ngành công nghiệp dầu mỏ, năng lượng đã được Bộ trưởng Giáo dục và Nghiên cứu Đức Bettina Stark-Watzinger mời đến để nói chuyện với các chủ ngân hàng, nhà đầu tư và chính trị gia về loại khí đốt béo bở hydro xanh. Việc Đức đón nhận hydro xanh là một chiến thắng lớn cho vận động hành lang hydro. Báo cáo mới nhất của Đài quan sát doanh nghiệp châu Âu cho thấy, các nhà vận động hành lang đã giúp định hình thành công lập trường của Đức về chủ đề này thông qua chi tiêu lớn cho quảng cáo. Chủ tịch nhóm vận động hành lang năng lượng Hiệp hội Công nghiệp và Năng lượng Đức (BDEW) cho biết, các công ty thành viên của BDEW chịu trách nhiệm cho 90% doanh số bán khí hóa thạch của nước này.

Trong các cuộc đàm phán để hoàn tất việc loại bỏ dần xe động cơ đốt trong vào năm 2035, Đức từ chối ký kết cho đến khi có một giải pháp thay thế: những chiếc xe này có thể được bán sau năm 2035 nếu chạy bằng nhiên liệu điện tử (eFuel). Nhiên liệu điện tử của Đức chủ yếu đến từ các nhà sản xuất ô tô trong Liên minh eFuel, những người mạnh miệng tuyên bố mục tiêu của họ là để eFuel đạt được sự chấp thuận chính trị và phê duyệt theo quy định như một đóng góp đáng kể cho việc bảo vệ khí hậu bền vững. Hơn 100 doanh nghiệp Đức - nhiều trong số đó liên quan đến hóa thạch và các ngành công nghiệp gây ô nhiễm khác - đã được xác định là những người chơi chính trong chuỗi giá trị hydro xanh. Khi các chính phủ đề ra chính sách giảm phát thải và khử carbon bằng 0 vào năm 2050 trong chương trình chống biến đổi khí hậu, gây ra các rủi ro cho nhiên liệu hóa thạch, các doanh nghiệp đã chuyển hướng vào hydro như một lối thoát để trì hoãn hành động khí hậu. Hydro cũng trở thành một viên đạn bạc cho các nhà hoạch định chính sách của EU và Đức. Đức được thiết lập để trở thành nhà nhập khẩu hydro lớn nhất châu Âu, với thị phần ước tính lên tới 70% nhập khẩu kết hợp giữa EU và Anh trong tương lai. Kế hoạch REPowerEU của EU về hydro xanh đặt mục tiêu đến năm 2030 nhập 20 triệu tấn hydro xanh, một nửa thông qua sản xuất trong nước và một nửa nhập khẩu. Tuy nhiên, điều này phi thực tế vì chưa đến 0,04 triệu tấn hydro xanh được sản xuất trên toàn cầu vào năm 2021.

Người Mỹ còn đi trước thời đại khi từ năm 1977, Tập đoàn Exxon lần đầu tiên xác định chính xác việc sản xuất hydro là nguyên nhân của biến đổi khí hậu thảm khốc trong tương lai. Nhưng từ đó đến nay, Exxon đã thành công lớn trong việc che giấu sự thật với các nhà đầu tư và các chính phủ toàn thế giới. Theo 2 chuyên gia Alex Grant, Chủ tịch Tổ chức Jade Cove Partners (San Francisco, Mỹ) và Paul Martin, chuyên gia phát triển quy trình hóa học (Toronto, Canada), Exxon và các công ty nhiên liệu hóa thạch khác đã tiến hành một cuộc chiến thông tin đa thế hệ nhằm gieo rắc nỗi sợ hãi, sự nghi ngờ về khoa học khí hậu và công nghệ năng lượng mới để tăng thị phần cho các sản phẩm hydrocarbon của họ, lợi nhuận tăng, chi phí giảm.

Dấu chân carbon khổng lồ

Giống như kịch bản được ngành công nghiệp thuốc lá sử dụng để ngăn chặn các quy định về thuốc lá, sự cường điệu về hydro che đậy thực tế 99% hydro được sản xuất trên toàn cầu ngày nay là hydro “xám” được làm từ nhiên liệu hóa thạch, với lượng khí thải CO2 hàng năm vượt quá toàn bộ lượng khí thải của Đức. Hydro xanh được quảng bá như một giải pháp thay thế carbon thấp. Hydro xanh được làm từ khí tự nhiên, chiết xuất từ các mỏ khí và sau đó được tinh chế bằng cách loại bỏ carbon dioxide, phải được lưu trữ trở lại dưới lòng đất. Quá trình này thường chiếm 10-15% lượng khí thải nhà kính, sẽ tích lũy nhiều hơn khi sản xuất tăng lên. Sản xuất cả 2 loại hydro xám và xanh đều đắt hơn nhiều so với nhiên liệu thông thường. Báo cáo cảnh báo đây là sản phẩm của khí hóa thạch với lượng khí thải được thu thập thông qua thu hồi và lưu trữ carbon, là một công nghệ thiếu sót, rủi ro, tốn kém.

Cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson từng đặt hydro vào trung tâm của chiến dịch PR Net Zero và cho biết chính phủ sẽ đầu tư tới 500 triệu bảng Anh vào các cơ sở sản xuất mới, thử nghiệm sử dụng hydro để sưởi ấm nhà cửa. Ông nói về việc xây dựng một thị trấn hydro và việc tạo ra 5GW hydro carbon thấp vào năm 2030. Nhưng ông Johnson dường như quên nói về ngành công nghiệp sản xuất hydro đang tồn tại, rằng mỗi năm sản xuất khoảng 115 triệu tấn hydro và đổ 830 triệu tấn CO2 vào khí quyển. 830 triệu tấn CO2 mỗi năm, hoặc 2% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Bằng 4/5 lượng khí thải từ ngành hàng không; nhiều hơn gấp đôi lượng khí thải của toàn bộ nền kinh tế Anh. Với hơn 99% là “hydro xám” - nghĩa là nó được chiết xuất từ khí đốt tự nhiên, than đá hoặc dầu.

Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) đã lập bản đồ sử dụng hydro như sau: 30% tổng lượng hydro sử dụng toàn cầu - tương đương 38 triệu tấn/năm - là trong các nhà máy lọc dầu. Hầu hết trong số này được sản xuất tại chỗ, chủ yếu từ khí đốt tự nhiên. Hydro được sử dụng trong quá trình hóa học loại bỏ lưu huỳnh và các tạp chất khác khỏi dầu thô. Hydro được sử dụng trong các nhà máy lọc dầu tạo ra khoảng 230 triệu tấn khí thải CO2/năm - nhiều hơn một chút so với toàn bộ nền kinh tế của Singapore, ít hơn một chút so với Pháp. 27% hydro khác được nhúng trong các hóa chất để sản xuất amoniac; một lượng nhỏ hơn dùng sản xuất chất nổ, sợi tổng hợp và các sản phẩm hóa học khác. Việc sử dụng hydro tiếp theo chiếm 11% tổng số, là sản xuất metanol; khoảng 3% hydro của thế giới được sử dụng trong quá trình khử sắt trực tiếp để sản xuất thép…