- Hỏi: Tháng 6-2006, tôi khởi kiện yêu cầu chia thừa kế. TAND TP Biên Hòa xử sơ thẩm đã tuyên rằng tôi và mẹ tôi đã đồng ý ủy quyền cho anh tôi đứng tên và trọn quyền sử dụng nhà thì nay là nhà của anh tôi; phần thừa kế của cha tôi đã quá 10 năm nên không chia được. Xin hỏi, tòa sơ thẩm xử như vậy là đúng hay sai? Tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?
Đặng Thị Minh Thu (TP Biên Hòa, Đồng Nai)
- Trả lời: Qua trình bày của bà và hồ sơ kèm theo thì căn nhà là di sản của cha mẹ bà để lại. Di sản này phải được chia cho tất cả các đồng thừa kế. Vào năm 1997, khi mẹ bà còn sống, việc mẹ bà và bà làm giấy ủy quyền cho người anh trai được trọn quyền sử dụng căn nhà thì điều đó không có nghĩa là người anh trai được quyền sở hữu căn nhà. Quyền sử dụng và quyền sở hữu là hoàn toàn khác nhau. Mặt khác, việc ủy quyền này là vô hiệu vì chưa được sự đồng ý của các đồng thừa kế khác. Cha bà chết tháng 4-1996, đến thời điểm bà khởi kiện (tháng 6-2006) thì đã quá 10 năm, hết thời hiệu khởi kiện về thừa kế.
Tuy nhiên, theo bà trình bày thì các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia nên tòa án phải áp dụng Nghị quyết 02/ 2004/ NQ-HĐTP ngày 10-8-2004 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao để chia tài sản chung. Điểm a, mục 2.4 Nghị quyết 02, quy định: “Trường hợp trong thời hạn 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn 10 năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu Tòa án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế mà áp dụng các quy định pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết”.
Vì vậy, phán quyết của tòa sơ thẩm là sai, không áp dụng đúng các quy định pháp luật. Bà cần làm đơn kháng cáo (trong thời hạn luật định) gửi lên TAND tỉnh Đồng Nai để được xét xử phúc thẩm.
Luật gia NGUYỄN VĂN KHÔI
(Trung tâm TT-Tư vấn pháp luật Hội Luật gia VN)
