Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh chính sách trong 14 năm qua (11 lần tăng mức lương cơ sở, bổ sung phụ cấp thu hút cán bộ công tác ở vùng khó khăn, bổ sung phụ cấp thâm niên đối với một số ngành đặc thù, mở rộng đối tượng hưởng trợ cấp từ ngân sách) đã làm tăng quỹ tiền lương, phụ cấp, trợ cấp. Hiện mức chi này chiếm 50% mức chi ngân sách thường xuyên, tương đương trên 31% tổng chi ngân sách nhà nước (năm 2017, dự toán chi thường xuyên là 896.280 tỷ đồng).
Riêng giai đoạn 2010- 2016, mức lương cơ sở điều chỉnh tăng 1,78 lần nhưng tổng quỹ lương và trợ cấp chi từ ngân sách tăng 2,185 lần. Trong đó, tiền lương khu vực sự nghiệp công chiếm tỷ lệ lớn nhất từ 42- 43%, khu vực hành chính từ Trung ương xuống huyện chiếm 7- 8%, cán bộ, công chức không chuyên trách cấp xã chiếm 15%, người hưu trí được ngân sách đảm bảo khoảng 10% và còn lại 7% là cấp ưu đãi người có công.
Quy mô biên chế đối tượng hưởng lương từ ngân sách cũng tăng nhanh đặc biệt là đối tượng thuộc địa phương quản lý. Trong khi đó, nguồn bảo đảm trong những năm qua chủ yếu là ở ngân sách Trung ương (mặc dù áp lực cải cách lương của ngân sách Trung ương đang giảm dần nhờ huy động từ ngân sách địa phương và tiết kiệm chi thường xuyên).
Chính sách tiền lương đang gây áp lực rất lớn lên ngân sách trung ương khi thời gian tới ngân sách trung ương phải tăng dần tỷ trọng chi đầu tư phát triển và chi trả nợ.
Bộ Tài chính kiến nghị giải pháp tạo nguồn cho cải cách tiền lương những năm tiếp theo là trích tỷ lệ tạo nguồn từ tăng thu ngân sách, tiết kiệm 10% chi thường xuyên, sớm hoàn thành xác định vị trí việc làm, đẩy mạnh tự chủ các đơn vị sự nghiệp, tinh gọn bộ máy nhà nước, giảm biên chế theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 khoá XII.
Chỉ đạo tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Tài chính xác định rõ cơ cấu chi thường xuyên (trừ quỹ lương) để đề xuất cắt giảm những khoản không phù hợp với thực tiễn tạo thêm nguồn cải cách tiền lương. Để làm được, Phó Thủ tướng cho rằng cần bám sát việc thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập các đầu mối cơ quan, đơn vị để kéo giảm các chi phí như khánh tiết, hành chính, điện, nước, tăng cường thuê các dịch vụ của tư nhân.
Đối với cơ chế khoán chi để tạo nguồn cho người lao động có thu nhập tăng thêm như hiện nay, Phó Thủ tướng cho rằng, các đơn vị sẽ không tăng biên chế nhưng rất khó để giảm biên chế. Do đó, Bộ Tài chính nghiên cứu việc “siết” lại định mức dự toán ngân sách, xem xét giải pháp gắn việc giảm biên chế tương ứng với giảm cấp phát ngân sách chi thường xuyên.
