Chi chuyển nguồn cao chủ yếu do tích lũy để thực hiện cải cách tiền lương

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 7, sáng 7-6, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về "Phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2022". Điều hành phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, việc thảo luận, phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nước là nhiệm vụ thường xuyên tháng 5 hàng năm của Quốc hội để đánh giá việc thực hiện chính sách tài khóa trong 1 năm.

Còn chênh lệch lớn cả về số thu và chi ngân sách

Phát biểu tại phiên họp, ĐB Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh) đánh giá, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quan tâm chỉ đạo, có nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt để thực hiện dự toán ngân sách Nhà nước.

“Bên cạnh kết quả đạt được, cũng còn một số hạn chế cần quan tâm khắc phục. Số liệu báo cáo dự toán ngân sách Nhà nước năm 2022 đã báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 và báo cáo quyết toán ngân sách năm 2022 của Chính phủ còn có sự chênh lệch lớn cả về số thu và chi ngân sách; đặc biệt số quyết toán chi ngân sách Nhà nước giảm 407.317 tỷ đồng, số bội chi ngân sách giảm 49.317 tỷ đồng. Như vậy giảm nhiều so với dự toán”, bà Đỗ Thị Lan nhận định. Theo ĐB, điều này ảnh hưởng đến việc đánh giá kết quả thực hiện dự toán ngân sách Nhà nước, cân đối ngân sách thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, lập dự toán ngân sách Nhà nước các năm sau.

“Chính phủ cần quan tâm chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác dự báo tình hình, thống kê tổng hợp đánh giá của cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm xây dựng báo cáo về ngân sách Nhà nước và các cơ quan đơn vị liên quan hướng đến số liệu báo cáo đánh giá kết quả thực hiện ngân sách Nhà nước thực chất hơn”, ĐB Đỗ Thị Lan kiến nghị.

Đáng lưu ý, theo ĐB, một số khoản chi ngân sách đạt thấp so với dự toán; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư của một số bộ, ngành, địa phương đạt thấp so với kế hoạch vốn được giao. Số chuyển nguồn sang năm sau rất lớn; quyết toán chi ngân sách Nhà nước năm 2022 chỉ bằng 86,7% so với dự toán…

“Nhu cầu chi của ngân sách Trung ương tại địa phương rất lớn nhưng không bố trí được kinh phí để thực hiện, trong khi phải hủy bỏ dự toán ngân sách. Thực hiện kế hoạch vốn đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia chỉ đạt 37,7% dự toán, có địa phương đạt dưới 10%. Thực hiện kế hoạch vốn chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết số 43/2022/QH15, một số chính sách, tỷ lệ giải ngân thấp, nhất là chính sách đầu tư phát triển y tế, lao động phải chuyển nguồn sang năm 2023, năm 2024. Qua đó cho thấy, việc sử dụng ngân sách Nhà nước có nơi chưa hiệu quả, còn lãng phí, nguồn lực bố trí cho nhiều nội dung không thực hiện được, trong khi nhu cầu đầu tư còn nhiều, phải vay và trả nợ lãi để bù đắp bội chi ngân sách”, ĐB Đỗ Thị Lan phân tích.

Về lâu dài, ĐB đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Ngân sách Nhà nước, quy định phù hợp để rút ngắn quy trình, thời gian lập, thẩm định quyết toán ngân sách, kịp thời luật hóa các cơ chế đặc thù về tài chính, tháo gỡ những vướng mắc trong chi ngân sách Nhà nước; cho phép địa phương sử dụng ngân sách địa phương chi cho nhiệm vụ chi thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương...

Chia sẻ quan điểm với ĐB Đỗ Thị Lan, ĐB Phạm Thị Thanh Mai (Hà Nội) cũng thẳng thắn chỉ rõ một số vấn đề tồn tại lâu dài mà chưa có phương án giải quyết hiệu quả. “Các số liệu còn chưa trùng khớp với nhau, đặc biệt là về nợ xây dựng cơ bản. Cần đánh giá thực trạng một cách toàn diện, đầy đủ nhất về “bức tranh” nợ xây dựng cơ bản”, bà Mai phát biểu.

Liên quan đến điều hành ngân sách địa phương, ĐB Nguyễn Trúc Sơn (Bến Tre) đề nghị cân nhắc việc cho phép sử dụng nguồn thu từ xổ số kiến thiết cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng cơ quan cấp xã trong thời gian tới.

Nhiều vấn đề phát sinh vào dịp cuối năm nên số liệu có sự chênh lệch

Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, tại kỳ họp tháng 10 năm 2022, Bộ Tài chính đã có báo cáo tình hình thực hiện dự toán ngân sách Nhà nước năm 2022, dự báo việc thực hiện dự toán ngân sách của năm 2022, trong đó số liệu có chênh lệch so với báo cáo quyết toán.

“Khi dự báo, trong tình hình thực hiện dự toán ngân sách, Bộ căn cứ vào số thực hiện tại thời điểm báo cáo. Bộ Tài chính có thể lấy số liệu đó một cách chính xác trong vòng chậm nhất một giờ, tuy nhiên, phần dự báo liên quan đến nhiều vấn đề phát sinh vào dịp cuối năm, nên số liệu có sự chênh lệch”, Bộ trưởng Phớc giải thích.

Về số chuyển nguồn lớn, Bộ trưởng cho biết, chuyển nguồn ngân sách từ 2022 sang 2023, trong đó có phần thực hiện cải cách tiền lương chiếm 37,7%, chi đầu tư phát triển chiếm 27,3%, tăng thu tiết kiệm chi chiếm 25%, các khoản chi dự toán được cấp có thẩm quyền bổ sung sau ngày 30/9 chiếm 1,8%, kinh phí giao tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp, các cơ quan Nhà nước chiếm 0,87%.

Như vậy, chi chuyển nguồn cao chủ yếu do các nguồn lực được chuyển theo quy định pháp luật, đặc biệt là nguồn tích lũy qua các năm để thực hiện cải cách tiền lương đóng vai trò lớn. Bên cạnh đó, những nhiệm vụ đã được ký hợp đồng và được thực hiện trong năm nhưng chưa được thanh toán thì được chuyển nguồn sang năm sau theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, Bộ trưởng thừa nhận, Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành, địa phương cần cố gắng thực hiện thanh toán ngay trong năm để số chuyển nguồn giảm đi.

Về chi đầu tư thấp, Bộ trưởng cho biết, do quy trình triển khai thủ tục đầu tư, từ đầu năm, các khoản chi đầu năm thường ở mức thấp, nhưng những tháng cuối năm thường tăng cao.

Về chi ngân sách cho các địa phương, theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, ngân sách Trung ương chỉ đảm nhiệm nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương. Với các tuyến đường quốc lộ do Bộ GTVT quản lý, phí sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng được Bộ Tài chính phân bổ cho Bộ GTVT. Những tuyến đường nào Bộ GTVT phân cấp về cho tỉnh thì Bộ Tài chính phân bổ lại cho các tỉnh để sửa chữa, còn những tuyến đường thuộc nhiệm vụ chi của Bộ GTVT thì Bộ Tài chính chuyển nguồn cho Bộ GTVT để thực hiện kiểm soát và chi tiêu.