Theo quy định tại khoản 2 Điều 4 Thông tư liên tịch 152/2014 của Bộ Tài chính và Bộ GTVT (hướng dẫn thực hiện giá cước vận tải bằng ô tô và giá dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ), tất cả các đơn vị kinh doanh vận tải phải thực hiện niêm yết giá theo quy định, phải lập văn bản kê khai giá và gửi thông báo mức giá cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi định giá, điều chỉnh giá. Thế nhưng, thực tế tình trạng xe khách không niêm yết giá, tăng giá vé đột ngột vào các dịp lễ, tết vẫn diễn ra và chưa thể giải quyết triệt để.
Điều 23 Nghị định 46/2016 (về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt) quy định, hành vi điều khiển xe kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định thu tiền vé nhưng không trao vé cho hành khách, hoặc thu tiền vé cao hơn quy định, thì xử phạt người điều khiển ô tô chở hành khách 600.000 - 800.000 đồng.
Theo Điều 13 Nghị định 109/2013 (quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý giá, phí, lệ phí, hóa đơn), hành vi tăng giá hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý sẽ bị phạt tiền thấp nhất từ 1 triệu đến 55 triệu đồng, tùy theo tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ bán tăng giá.
Trên thực tế, hành khách không chỉ bị buộc phải chấp nhận giá vé tăng cao vào dịp lễ tết, mà còn bị các nhà xe nhồi nhét với số lượng hành khách vượt quá giới hạn cho phép. Pháp luật hiện hành quy định về chế tài xử phạt đối với hành vi này tại khoản 2 và khoản 4 Điều 23 Nghị định 46/2016.
Theo đó, người điều khiển ô tô chở hành khách (trừ xe buýt) sẽ bị xử phạt 400.000 - 600.000 đồng trên mỗi người vượt quá quy định được phép chở của phương tiện, nhưng tổng mức phạt tiền tối đa không vượt quá 40 triệu đồng.
Cũng với các hành vi vi phạm này, người điều khiển ô tô chở hành khách chạy tuyến có cự ly lớn hơn 300km sẽ bị phạt tiền 1 - 2 triệu đồng trên mỗi người vượt quá quy định được phép chở của phương tiện, nhưng tổng mức phạt tiền tối đa không vượt quá 40 triệu đồng. Chủ nhà xe, người điều khiển phương tiện thực hiện hành vi vi phạm còn bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả.
Cụ thể, nhà xe có hành vi “chặt chém”, tăng vé xe vào dịp lễ tết để thu lợi nhuận còn bị buộc phải nộp vào ngân sách số tiền thu lợi do vi phạm mà có; người điều khiển phương tiện chở vượt quá số lượng hành khách quy định sẽ bị buộc phải bố trí phương tiện khác để chở số hành khách vượt quá.
