Theo Bộ Xây dựng, trong thời gian qua, một số chủ đầu tư dự án bất động sản vì lợi ích kinh tế vẫn cố tình vi phạm như: không công khai đầy đủ thông tin khi giao dịch; không đảm bảo các điều kiện khi đưa vào kinh doanh theo quy định; thu tiền đặt cọc của khách hàng mua nhà chiếm tỷ lệ lớn so với giá trị của hợp đồng mua bán... gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người dân.
Do đó, khi xây dựng Nghị định thay thế Nghị định số 16/2022/NĐ-CP (quy định mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng), Bộ Xây dựng đã tập trung theo hướng tăng mức tiền phạt để đảm bảo tính răn đe. Bên cạnh nâng mức xử phạt lên cao đối với một số hành vi vi phạm, dự thảo còn đưa vào các hình thức xử phạt bổ sung, áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả.
Cụ thể, các hành vi vi phạm liên quan việc chủ đầu tư không công khai thông tin việc thế chấp nhà ở, công trình xây dựng, phần diện tích sàn trong công trình, quyền sử dụng đất, dự án bất động sản đưa vào kinh doanh... bị phạt ở mức cao nhất, từ 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng.
Trước đó, tại Nghị định số 16/2022/NĐ-CP, các hành vi này chỉ bị phạt ở mức từ 100 - 120 triệu đồng. Với mức phạt đó, nhiều chủ đầu tư vẫn sẵn sàng che giấu thông tin dự án đã bị đem đi thế chấp ngân hàng và ký hợp đồng với người dân. Trên thực tế, nhiều người mua nhà đến khi bị ngân hàng phát mại tài sản mới biết căn nhà mà mình mua đã bị chủ đầu tư thế chấp trước đó.
Đối với các hành vi kinh doanh bất động sản không đảm bảo đầy đủ các điều kiện theo quy định hoặc không được phép đưa vào kinh doanh, Bộ Xây dựng cũng đề xuất tăng mức phạt tiền từ 600 triệu đồng lên tối đa là 1 tỷ đồng.
Một số ý kiến cho rằng, mức phạt 1 tỷ đồng vẫn thấp so với lợi ích mà chủ đầu tư thu được. Tuy nhiên, theo Thanh tra Bộ Xây dựng, đây là mức phạt tối đa trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản do Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định.
Vì vậy, để tăng tính răn đe, ngoài hình thức xử phạt bằng tiền, các tổ chức, cá nhân vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung như đình chỉ hoạt động kinh doanh bất động sản có thời hạn và bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả phù hợp, tương xứng với hành vi vi phạm.
Các hình thức bổ sung là: buộc công khai thông tin theo quy định, buộc lập lại hợp đồng gắn với quyền sử dụng đất, buộc trả lại bên cho bên mua các loại phí và các khoản tiền liên quan kinh doanh bất động sản, buộc hoàn trả phần tiền đặt cọc vượt quy định, buộc làm thủ tục cấp giấy chứng nhận theo quy định...
