Xu hướng tất yếu
Theo đề án tái cấu trúc Trường ĐH Kinh tế TPHCM giai đoạn 2020-2025, trường hướng đến phát triển thành một ĐH đa ngành với 3 trường thành viên: Trường Kinh doanh; Trường Kinh tế, Luật và Quản lý nhà nước; Trường Công nghệ và Thiết kế. Ngoài thế mạnh là khối ngành kinh tế, trường hiện tuyển sinh và đào tạo các khối ngành kỹ thuật, công nghệ...
Từ năm 2024, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân đã mở thêm 6 ngành mới, trong đó có 4 ngành thuộc lĩnh vực Máy tính và Công nghệ thông tin (Kỹ thuật phần mềm, Hệ thống thông tin, Trí tuệ nhân tạo, An toàn thông tin), đều đào tạo 2 hệ cử nhân và kỹ sư. Việc phát triển thêm một số ngành thuộc lĩnh vực khoa học, công nghệ là nhiệm vụ trước mắt cũng như lâu dài của trường.
Năm 2025, Trường ĐH Luật TPHCM dự kiến mở thêm ngành Tài chính ngân hàng, Kinh doanh quốc tế và Luật Kinh tế, tăng 800 chỉ tiêu so với năm 2024. Việc đào tạo thêm một số ngành ngoài lĩnh vực Luật, vốn là thế mạnh của trường, nhằm chuẩn bị phát triển trường trở thành ĐH đa ngành, đa lĩnh vực.
Với thế mạnh nhóm ngành đào tạo nông - lâm nghiệp đứng đầu so với các cơ sở giáo dục ĐH trong nước, Hội đồng Trường ĐH Cần Thơ cũng ban hành nghị quyết phê duyệt chủ trương chuyển thành ĐH Cần Thơ và xây dựng đề án thành lập 4 trường trực thuộc: Trường Kinh tế, Trường Bách khoa, Trường Nông nghiệp, Trường Công nghệ thông tin và Truyền thông.
Đại diện nhà trường cho rằng, khi hệ thống gắn kết hơn, phát triển hơn, nhu cầu của người học được đáp ứng nhiều hơn, sinh viên được đào tạo kiến thức liên ngành và nhất là tối ưu hóa các nguồn lực của trường như đội ngũ cán bộ, cơ sở vật chất, tài chính. Đây là hướng đi quan trọng trong việc phát triển theo mô hình tổ chức của ĐH công lập đa ngành, đa lĩnh vực, bảo đảm chất lượng đào tạo, phát triển và đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ.
Hướng đến xây dựng và phát triển ĐH đa ngành, nhiều trường như ĐH Y Dược TPHCM, ĐH Tài chính Marketing, ĐH Thương mại, ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Y Hà Nội... cũng đang xây dựng chiến lược phát triển và bắt đầu hướng đi bằng việc tuyển sinh thêm một số ngành ngoài những ngành vốn là thế mạnh, sở trường của mình.
Đảm bảo lộ trình dài hơi, tránh lãng phí
Theo TS Dương Tôn Thái Dương, Phó trưởng Ban Đào tạo (ĐH Quốc gia TPHCM), đơn vị đã triển khai đào tạo liên ngành, liên trường với ngành Kinh doanh thương mại Hàn Quốc và sẽ mở thêm các ngành Công nghệ giáo dục, Kinh tế đất đai...
Đến năm 2030, đơn vị đặt mục tiêu có 20 chương trình đào tạo mới liên ngành, liên trường. Hướng đi này phát huy sức mạnh, kết hợp lợi thế nguồn lực của các đơn vị thành viên nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường lao động đối với nguồn nhân lực có kiến thức đa ngành để giải quyết các vấn đề liên ngành, liên lĩnh vực trong thực tế.
Nói về định hướng phát triển thành ĐH đa ngành, GS-TS Nguyễn Đông Phong, Chủ tịch Hội đồng ĐH Kinh tế TPHCM, nhấn mạnh, đây là dự án mang tính chiến lược. Trường đa ngành sẽ phát huy ưu thế về đào tạo, nghiên cứu và phục vụ xã hội trong bối cảnh hầu hết dự án nghiên cứu lớn hiện nay đều mang tính đa ngành. Bên cạnh đó, ĐH đa ngành tạo điều kiện cho nhà trường tham gia những bảng xếp hạng, hoạt động hợp tác quốc tế với các ĐH khác trên thế giới.
Theo đại diện các trường ĐH, Luật sửa đổi Giáo dục ĐH (2018) và Nghị định số 99/2019/NĐ-CP ngày 30-12-2019 của Chính phủ về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục ĐH là cơ sở pháp lý quan trọng để các trường đặt mục tiêu nâng cấp lên ĐH, phát triển thành ĐH đa ngành. Việc phát triển thành ĐH hay ĐH đa ngành là quyền tự chủ của các trường, nhưng nên được định hướng rõ ràng trong chiến lược phát triển của từng đơn vị. Nếu chỉ đơn thuần làm theo xu hướng, làm với mục tiêu tăng số lượng ngành để tăng quy mô tuyển sinh, tăng nguồn thu thì sẽ là hướng đi sai lầm và đánh mất bản sắc vốn có.
Theo TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chuyên nghiệp (Bộ GD-ĐT), việc các trường ĐH xúc tiến đề án phát triển thành ĐH đa ngành là hướng đi cần thiết, xuất phát từ thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội, công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, việc xác định mục tiêu phát triển của từng cơ sở giáo dục ĐH là điều vô cùng quan trọng và không thể nhầm lẫn.
Điều quan trọng của xu hướng phát triển ĐH đa ngành là phải đủ lớn mạnh về nguồn lực (giảng viên, nhà nghiên cứu, cơ sở vật chất, tài chính...), mới đảm bảo mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và phục vụ cộng đồng. Nếu vội vã “lên đời”, không có chiến lược bài bản thì sẽ đi vào vết xe đổ của tình trạng ồ ạt nâng cấp trường cao đẳng lên ĐH ở các địa phương cách đây hàng chục năm, gây lãng phí.
