Cũng như Pháp, nhiều nước tại châu Âu sau thời gian dài thực hiện các biện pháp ứng phó với đại dịch cũng đang tìm cách mở cửa dần nền kinh tế khi mà “cái giá” của những biện pháp hạn chế khẩn cấp bắt đầu lộ rõ.
Kinh tế tổn thương
Các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt đã giúp hạ thấp hệ số lây nhiễm cơ bản (R0) virus SARS-CoV-2 ở các nước châu Âu từ mức trên 3 khi bắt đầu bùng phát dịch xuống dưới 1. Theo Giám đốc Trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh châu Âu, bà Andrea Ammon, số ca mắc Covid-19 ở châu Âu giảm từ ngày 2-5 và dường như làn sóng lây nhiễm đầu tiên ở châu Âu đã qua đỉnh điểm.
Đây chính một trong những lý do để lãnh đạo các nước châu Âu xem xét gỡ bỏ dần các biện pháp phong tỏa nhằm chuyển qua giai đoạn tiếp theo. Bên cạnh đó, sức ép từ phía các tập đoàn, doanh nghiệp nôn nóng muốn sớm khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh như trước thời kỳ dịch bệnh đang ngày một gia tăng trước một loạt báo cáo khó khăn về kinh tế.
Theo dự báo của Ủy ban châu Âu (EC) công bố cuối tuần trước, nền kinh tế Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) sẽ giảm 7,7% trong năm nay, tỷ lệ suy giảm kinh tế lịch sử. Đại dịch Covid-19 tác động tiêu cực tới hoạt động chi tiêu của người tiêu dùng, sản lượng công nghiệp, hoạt động đầu tư, thương mại, dòng vốn và chuỗi cung ứng của khu vực này, nhất là ở các nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Sau khi GDP của Pháp giảm 0,1% trong quý 4-2019 thì việc quý 1-2020 mức giảm lên đến 5,8% cho thấy kinh tế Pháp chính thức rơi vào suy thoái. Tại Italy, quốc gia phương Tây đầu tiên áp đặt lệnh phong tỏa ngăn chặn Covid-19 với những biện pháp nghiêm ngặt và kéo dài nhất, EC ước tính trong năm nay, nợ công của nước này sẽ tăng lên gần 160% GDP, thâm hụt ngân sách cũng sẽ tăng lên mức 11,1% GDP và được dự báo là mức cao nhất trong EU (với thâm hụt ngân sách trung bình là 8,5% GDP).
Thay đổi và cơ hội
Từ giữa tháng 4 đến nay, các nước châu Âu từng bước mở cửa trở lại hoạt động kinh doanh. Nhiều nước đã tung ra các gói kích cầu quy mô lớn, tăng cường chi tiêu tài khóa để đối phó với dịch bệnh, duy trì các hoạt động kinh tế thiết yếu và hỗ trợ người lao động.
Giới chuyên gia cho rằng, dịch Covid-19 đã phơi bày những rủi ro và hạn chế của toàn cầu hóa, đòi hỏi cần có một cách tiếp cận mới. Một trong những điều chỉnh cơ bản phải tính tới đầu tiên sau đại dịch là thay đổi chuỗi cung ứng và chuỗi tạo giá trị, để hạn chế sự lệ thuộc vào một thị trường. Chuỗi cung ứng và chuỗi tạo giá trị sẽ thay đổi theo hướng vừa được đa dạng hơn, tức là dễ dàng và nhanh chóng có thể thay thế được cho nhau, lại vừa tạo thành mạng lưới kết nối nhiều chuỗi với nhau để “bọc lót” lẫn nhau khi cần.
Đối với các nền kinh tế EU, để khắc phục khó khăn khi dịch bệnh đi qua cần nhiều giải pháp, trong đó có việc tìm kiếm thị trường mới và Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) đang là một trong những giải pháp được tính đến. Việt Nam - một thị trường đáng kể với gần 100 triệu dân - có thể được coi là cửa ngõ cho những ý tưởng tìm kiếm thị trường, nguồn cung ứng cũng như công xưởng của EU.
Đại dịch Covid-19 vẫn chưa kết thúc với những cảnh báo về làn sóng lây nhiễm thứ 2 vào mùa thu này. Khôi phục hoạt động kinh tế trong khi vẫn phải nỗ lực khống chế dịch bệnh là bài toán khó, buộc hầu hết quốc gia phải thận trọng. Thế giới vẫn đang dõi theo châu Âu để xem các nền kinh tế mở cửa sẽ như thế nào cùng với các phương án để phòng chống đợt lây nhiễm thứ 2. Bởi vậy, có thể coi việc các nền kinh tế châu Âu mở cửa trở lại sau đại dịch là quá trình thử nghiệm tìm kiếm cơ hội và các nền kinh tế khác, như Việt Nam, hoàn toàn có thể làm một phần của cơ hội đó.
