Mỹ tìm đối sách hiệu quả hơn
Tạp chí Politico dẫn lời một cố vấn quốc phòng thân cận với Tổng thống Joe Biden cho biết, chính quyền Mỹ đang cố gắng chuyển trọng tâm ra khỏi Trung Đông, nơi thu hút sự chú ý của Mỹ trong hai thập niên qua để tập trung vào châu Á - Thái Bình Dương.
“Chính sách Trung Quốc” mà tân Tổng thống Mỹ Joe Biden thực hiện là vấn đề mà nhiều người tò mò nhất. Các tuyên bố lần lượt được đưa ra trong những tuần gần đây là chỉ dấu nghiêm túc về chính sách mà ông Joe Biden sẽ thực hiện với khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung và Trung Quốc nói riêng. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã đưa ra những tuyên bố rõ ràng về Trung Quốc, coi Trung Quốc là đối thủ lớn nhất của Mỹ trên lĩnh vực quân sự, kinh tế và địa chính trị. Trong chuyến thăm Bộ Quốc phòng vào trung tuần tháng 2, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố một đơn vị được gọi là “Lực lượng đặc trách Trung Quốc” chỉ tập trung vào các vấn đề liên quan đến Trung Quốc. Jake Sullivan, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ, cho rằng, họ cần cải thiện quan hệ với các đồng minh và đối tác ở châu Á - Thái Bình Dương để có thể có đối sách hiệu quả hơn với Trung Quốc.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đã bổ nhiệm ông Kurt Campbell, chuyên gia châu Á cũng là thành viên Hội đồng An ninh quốc gia, làm điều phối viên châu Á. Theo ông Campbell, Mỹ nên khuyến khích các quan hệ đối tác quân sự và tình báo mới với các quốc gia trong khu vực, trong khi vẫn làm sâu sắc hơn những mối quan hệ mà Mỹ đã đóng vai trò quan trọng.
Theo Nikkei Asian, mặc dù các quốc gia Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tìm kiếm sự giúp đỡ của Mỹ để duy trì quyền tự chủ trước sự trỗi dậy của Trung Quốc nhưng họ nhận thấy việc loại trừ Bắc Kinh khỏi tương lai sôi động của châu Á là không thiết thực và cũng không có lợi. Các quốc gia trong khu vực cũng không muốn bị buộc phải lựa chọn giữa hai siêu cường. Giải pháp tốt hơn sẽ là Mỹ và Trung Quốc cùng nhận ra những lợi ích tại một khu vực cạnh tranh nhưng hòa bình.
Châu Âu thay đổi quan điểm
Theo tờ Nikkei Asia, châu Âu vẫn có những lợi ích kinh tế đáng kể ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Năm 2020, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Trung Quốc và EU đạt 480 tỷ EUR (582 tỷ USD) trong khi năm 2017, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của EU tại 10 quốc gia ASEAN đạt 337 tỷ EUR (403 tỷ USD) - nhiều hơn bất kỳ nhà đầu tư nào khác. Khoảng 8%-12% khối lượng thương mại của Anh, Pháp và Đức được vận chuyển qua vùng Biển Đông.
Không giống như Mỹ, nhìn chung chiến lược của châu Âu đều ẩn chứa những điều khoản trung lập nhằm duy trì một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Các nhà ngoại giao cấp cao châu Âu khẳng định họ không ủng hộ bên nào trong cuộc đối đầu Trung - Mỹ. Christophe Penot, Đại sứ Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Pháp, cho biết, điều quan trọng là phải tạo cơ hội phát triển một khu vực đa cực.
Chỉ trong vòng một đến một năm rưỡi qua, các nước châu Âu đã thay đổi quan điểm về tầm quan trọng của sự can dự tích cực vào châu Á. Bà Eva Pejsova, chuyên gia về Nhật Bản tại Đại học Tự do Brussels, đồng thời làm cố vấn cho cơ quan ngoại giao của EU, nhận định, biểu hiện rõ ràng nhất cho thấy châu Âu quay trở lại quan tâm đến khu vực là việc họ triển khai các khí tài quân sự. Chỉ vài ngày sau khi Bộ Quốc phòng Pháp xác nhận đã cho tàu ngầm đi qua Biển Đông, hôm 18-2, hai tàu chiến Pháp đã ra khơi trực chỉ châu Á trong một chiến dịch kéo dài 5 tháng, sẽ đi ngang Biển Đông, ghé thăm nhiều cảng ở Đông Nam Á và đặc biệt là tham gia một cuộc tập trận chung với hai đồng minh Mỹ và Nhật ở vùng biển Nhật Bản. Dự kiến, cuối năm 2021, Anh sẽ điều một nhóm tàu sân bay đến khu vực và thực hiện Thỏa thuận phòng thủ 5 nước cùng Australia, New Zealand, Malaysia và Singapore. Tháng 11-2020, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Annegret Kamp-Karrenbauer tuyên bố, các sĩ quan của lực lượng Hải quân Đức sẽ phục vụ trên tàu của Australia thực hiện nhiệm vụ tuần tra Ấn Độ Dương.
