Châu Á - Thái Bình Dương loay hoay bỏ than đá

Cam kết không đủ mạnh

Nhà vận động sử dụng năng lượng sạch tại Indonesia Tata Mustasya cho rằng tốc độ “hành động” của khu vực chậm hơn rất nhiều so với tốc độ tác động của biến đổi khí hậu. Các cam kết về loại bỏ than đá đưa ra không đủ mạnh.

Trung Quốc, nước phát thải nhiều nhất thế giới, mới đây đặt mục tiêu trung hòa khí thải carbon vào năm 2060. Tháng trước, Bắc Kinh cũng tuyên bố sẽ dừng hoạt động đầu tư nước ngoài vào các nhà máy điện sử dụng than đá. Tuy nhiên, kế hoạch chi tiết chưa được công bố cụ thể, trong khi gần 60% hoạt động kinh tế của nước này vẫn dựa vào nguồn điện từ nhiên liệu hóa thạch. Trong tháng này, giới chức Trung Quốc phải yêu cầu các nhà máy than tăng cường sản lượng để ứng phó với tình trạng thiếu điện trên toàn quốc. Ấn Độ là nước tiêu thụ than đá thứ 2 thế giới, nhưng đến nay New Delhi vẫn chưa công bố thời hạn đưa mức khí thải carbon ròng về 0. Trong khi đó, Nhật Bản, một nhà cung cấp tài chính lớn cho các dự án khai thác than đá ở nước ngoài, đã cam kết siết chặt các quy định về đầu tư cho các nhà máy điện ở nước ngoài nhưng sẽ không dừng các khoản hỗ trợ chính phủ…

Hiện hoạt động đốt than đá gây ra một lượng lớn khí thải carbon và đây được coi là mối đe dọa lớn trong việc hoàn thành mục tiêu hạn chế mức nhiệt toàn cầu tăng dưới 2^oC như đã được nêu trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.

Cần giải pháp cụ thể

Hiện các nước đang phát triển mong muốn nhận được những khoản hỗ trợ phù hợp để đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi năng lượng, trong khi các nước giàu chưa nhất trí với cam kết cung cấp 100 tỷ USD/năm. Một trong những đề nghị chính mà Ấn Độ dự định đưa ra tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu (COP26 - khai mạc ngày 31-10, tại Anh) là quốc tế tăng cường hỗ trợ tài chính các dự án năng lượng tái tạo và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Chuyên gia phân tích năng lượng cấp cao của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) Carlos Fernandez Alvarez cho rằng để đạt được tiến bộ, các nước giàu cần có những cách tiếp cận mang tính xây dựng hơn với các nước nghèo. Không chỉ dừng lại ở việc đưa ra yêu cầu đóng cửa các nhà máy sử dụng than đá mà cần đề xuất những giải pháp cụ thể về chính sách, tài chính, công nghệ...

Dù vậy, giới phân tích vẫn chỉ ra những dấu hiệu tích cực được ghi nhận trong thời gian qua. Đó là nhiều cơ quan tài chính châu Á đã dừng hoặc giảm các hoạt động đầu tư vào các dự án than đá. Trung Quốc đã đề ra kế hoạch nâng mức tiêu thụ năng lượng có nguồn gốc từ các nhiên liệu không phải hóa thạch từ 16-20% vào năm 2025, trong khi Ấn Độ cam kết nâng gấp 4 điện năng từ các nguồn tái tạo vào năm 2030…