Chợ tự phát xung quanh chợ Tân Mỹ trước và sau khi chấn chỉnh Việc dẹp chợ tự phát liên quan đến cuộc sống mưu sinh của hàng ngàn người dân lao động TPHCM, nên vô cùng phức tạp. Với nhiều giải pháp kiên trì và kiên quyết của chính quyền địa phương, chợ tự phát Ve Chai (quận 3) và chợ tự phát xung quanh chợ Tân Mỹ (quận 7) đã gọn gàng, thông thoáng hơn sau hàng chục năm nhếch nhác.
Đường và hẻm đã thông thoáng
Cách chợ Vườn Chuối (quận 3) không xa có chợ tự phát Ve Chai chiếm toàn bộ hẻm 287 Nguyễn Đình Chiểu (phường 5, quận 3) với hàng trăm sạp buôn bán ở hai bên hẻm và cả những sạp bày bán ngay giữa hẻm. Hàng chục năm qua, con hẻm này luôn ken cứng vào giờ họp chợ sáng, người ra vào hẻm này phải gửi xe đi bộ hoặc nhích xe từng chút một len lỏi trong chợ. Vậy mà từ đầu năm 2017 đến nay, chợ Ve Chai đã được sắp xếp gọn, lòng hẻm rộng rãi, khang trang, hàng quán không còn bày tràn ra lòng hẻm, mà chuyển vào trong nhà, trả lối đi cho cư dân. Chị Trương Phương Tâm (ngụ hẻm này) cho biết: “Trước đây, ở chợ này có những quầy thịt lớn với 3-4 bàn to đặt choáng đến 2/3 lòng hẻm, rất cản trở việc đi lại của cư dân ở đây. Nay những người bán đã dọn vào trong nhà, bày hàng gọn gàng”.
Chợ Tân Mỹ (phường Tân Phú, quận 7) được xây dựng khang trang trong khu dân cư yên tĩnh. Nhưng từ năm 1997, khi chợ Tân Mỹ được đưa vào hoạt động cũng là lúc chợ tự phát hình thành ở những tuyến đường xung quanh. Gần 20 năm qua, toàn bộ các con đường Số 1, Số 8 và Tân Mỹ bao quanh phía trước, phía sau và bên hông chợ Tân Mỹ trở nên ngổn ngang và nhếch nhác bởi cảnh bán mua tràn xuống lòng đường. Nay, những tuyến đường bị biến thành chợ tự phát đã gọn gàng hơn, các sạp hàng được chính quyền địa phương sắp xếp, tạo điều kiện bố trí trong nhà và trên lề đường, ngăn nắp. Lòng đường thông thoáng, người mua dừng xe sát vào lề và nhanh chóng rời đi, không gây ra cảnh kẹt xe, ùn tắc giao thông như trước đây. Ông Phan Gia Huynh (ngụ đường Số 8) kể: “Ngày trước, chúng tôi không muốn ra khỏi nhà, vì đụng đâu cũng thấy hàng quán. Người ta mang hàng hóa ra đường bán, rồi rác thải cũng quăng ngay xuống lòng đường. Hơn một năm nay thì khác hẳn, không một ai xuống đường buôn bán như trước, nên đi lại thuận tiện hơn”’.
Kiên trì thực hiện
Để chấn chỉnh trật tự ở chợ tự phát Ve Chai, lực lượng trật tự đô thị phường 5 (quận 3) vừa tuyên truyền vận động, vừa xử lý mạnh tay với những trường hợp cố tình lấn chiếm lòng hẻm để buôn bán. Sau một thời gian dài, anh em trật tự đô thị kiên trì trực chốt, đến nay, các tiểu thương cũng đã quen với nền nếp gọn gàng. Người mua cũng ý thức, chỉ mua hàng của những tiểu thương chấp hành quy định, giữ gìn trật tự, mỹ quan đô thị.
Việc chấn chỉnh trật tự ở khu chợ tự phát xung quanh chợ Tân Mỹ phức tạp hơn nhiều, bởi chợ này rộng hơn, thông ra nhiều tuyến đường và có nhiều dân tứ xứ đổ về buôn bán. Ông Nguyễn Minh Thiện, Phó Chủ tịch UBND phường Tân Phú (quận 7), cho hay: “Trước đây, phường phải huy động tối đa lực lượng trật tự đô thị đi trực chốt, từ 4-5 giờ sáng đã phải đem barie ra chặn các đầu đường để ngăn cản người dân đưa hàng hóa vào bày bán, nhưng khi lực lượng rút đi thì đâu lại vào đấy. Nhận thấy phương án này không hiệu quả, UBND phường Tân Phú đã trình kế hoạch lên UBND quận 7 đề nghị lắp camera để giải quyết căn cơ hơn nạn chiếm dụng lòng lề đường ở chợ tự phát.
Đầu năm 2016, lực lượng trật tự đô thị của UBND quận 7 và phường Tân Phú ra quân chấn chỉnh chợ tự phát xung quanh Tân Mỹ, yêu cầu người dân dọn hàng hóa vào trong nhà và sắp xếp kinh doanh trên vỉa hè đúng quy định. Phường đã lắp đặt 8 camera để quan sát toàn bộ chợ tự phát ở 3 tuyến đường, nhờ vậy đã phát hiện kịp thời các trường hợp vi phạm để nhắc nhở hoặc xử phạt nguội nếu cố tình vi phạm nhiều lần. Sau một năm thí điểm có hiệu quả, phường trang bị 5 loa phát thanh ở các góc đường, kết hợp với camera quan sát, phát hiện trường hợp nào kinh doanh lấn chiếm vỉa hè, dựng ô dù tràn xuống lòng đường hoặc người dân đi mua hàng dừng đậu xe cản trở giao thông sẽ nhắc nhở ngay trên loa.
Ông Thiện nhận định: “Trước đây, khi chúng tôi trực tiếp đi xử lý chợ tự phát rất hay gặp những tình huống như một số tiểu thương cố tình vi phạm, thách thức chính quyền, nhưng nay, nhờ theo dõi qua camera, nhắc nhở bằng loa và tập hợp bằng chứng để phạt nguội nếu họ cố tình vi phạm, hạn chế được việc căng thẳng với tiểu thương. Theo đánh giá của UBND phường Tân Phú, giải pháp này tuy chỉ đạt được 70% mong muốn của phường, nhưng về cơ bản đã cải thiện tình hình an ninh trật tự ở xung quanh chợ Tân Mỹ. Về lâu dài, phường cũng phải có biện pháp để giải tỏa chợ tự phát, nhưng vì còn liên quan đến vấn đề mưu sinh của người dân nên cần tìm hiểu để có những giải pháp căn cơ, như vận động tiểu thương chuyển đổi nghề, đồng thời tuyên truyền để nhận được sự ủng hộ, đồng thuận của các chủ nhà tại các tuyến đường đang bị lấn chiếm kinh doanh tự phát”.
