Chỉ riêng tại TPHCM, trên 50% số vụ cháy do bất cẩn trong sử dụng điện của các hộ gia đình, trong đó phần lớn nguyên nhân từ việc sinh hoạt còn nhiều bất cẩn và sai sót trong quá trình sử dụng điện, đặc biệt tại các khu dân cư cũ.
Có xu hướng tăng dần
Thống kê từ Cảnh sát PCCC TP cho thấy, trong các vụ cháy nổ tại TPHCM, nguyên nhân do sử dụng điện không an toàn luôn chiếm tỷ lệ cao và có xu hướng tăng dần. Mặc dù các ngành chức năng liên quan đã ra sức tuyên truyền trong dân nhưng cháy nổ do sự cố điện vẫn xảy ra. Trong đó, có nhiều vụ việc gây hậu quả rất nghiêm trọng như vụ cháy khiến 7 người thiệt mạng tại cửa hàng kinh doanh phụ liệu làm tóc trên đường Nguyễn Trãi (phường 8, quận 5); vụ cháy tại đường Nguyễn Văn Quá (phường Đông Hưng Thuận, quận 12) khiến cả 3 người trong một gia đình thiệt mạng mà nguyên nhân ban đầu đều do sử dụng điện không an toàn.
Nhân viên ngành điện đến nhà dân tư vấn khảo sát về an toàn điện Thông tin về nguyên nhân cháy thường được nêu là do chập điện, nhưng cũng chưa nói rõ ai là chủ thể của các thiếu sót này, dẫn đến cộng đồng khi đọc thoáng qua dễ liên tưởng nguyên nhân cháy đều là do lỗi từ ngành điện, trong khi thực tế không phải vậy. Ông Phạm Quốc Bảo, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Điện lực TPHCM (EVN HCMC), cho biết qua phân tích các vụ cháy, nổ tại hộ gia đình cho thấy có nhiều nguyên nhân nhưng trong đó nhóm nguyên nhân liên quan đến kỹ năng sử dụng điện và thói quen sinh hoạt của người dân (thường là nguyên nhân trực tiếp trong các vụ cháy trong hộ gia đình) là cao nhất và đáng báo động. Nhiều người dân ít quan tâm đến việc ảnh hưởng của các yếu tố môi trường trong sinh hoạt làm hư hỏng cách điện của dây dẫn điện, thiết bị điện hoặc che chắn, phủ kín lên thiết bị điện gây quá nhiệt thiết bị điện… là các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tai nạn điện, gây cháy nhà. Tình trạng đặt các thiết bị sử dụng điện có phát nhiệt cao (bàn ủi, bếp điện, lò nướng) gần vật liệu dễ cháy; quên rút phích cắm bàn ủi, quạt, lò điện khi sử dụng xong. Tình trạng sử dụng chung một ổ cắm điện cho nhiều thiết bị điện, tiết diện dây dẫn của ổ cắm không đảm bảo (quá công suất làm dây dẫn bị mềm, nóng, dẫn đến chảy lớp cách điện gây chạm chập); ổ cắm đặt trên hoặc gần vật dễ cháy như giấy, vải, nệm. Khi ra khỏi nhà không ngắt điện...
Theo ông Phạm Quốc Bảo, vụ cháy tại các khu dân cư do sử dụng điện không an toàn đều từ trong nhà khách hàng, tức là sau điện kế. Để giảm thiểu các vụ cháy và thiệt hại do sự cố điện, khi nhận được tin báo có cháy là ngành điện lập tức cô lập lưới điện khu vực xảy ra cháy để đảm bảo không gây tai nạn điện và giữ an toàn cho lực lượng chữa cháy thực hiện nhiệm vụ.
Nỗ lực tuyên truyền trong dân
Ngay trong tháng 3 và đầu tháng 4, Đoàn thanh niên các công ty điện lực trực thuộc EVN HCMC đã phối hợp cùng nhiều trường học, khu dân cư có nguy cơ cháy nổ cao triển khai chương trình “Cùng bạn sử dụng điện an toàn và tiết kiệm” để đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức trong các em học sinh, người dân. Chị Nguyễn Bích Lan, Tổng phụ trách Đội Trường Tiểu học Lê Đình Chinh (quận Phú Nhuận, TPHCM) cho rằng, việc đẩy mạnh tuyên truyền bằng các phương pháp trực quan như trên rất hữu ích bởi thu hút được sự chú ý của hầu hết các em và qua đó giúp các em nắm rõ hơn những nguy hiểm và tác hại của nguồn điện, cũng như sử dụng điện trong nhà như thế nào cho hợp lý, an toàn.
“Cùng bạn sử dụng điện an toàn và tiết kiệm” là một phần trong nhiều chương trình mà EVN HCMC triển khai thực hiện ngay từ đầu năm 2017 nhằm đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ do sử dụng điện trong người dân theo chỉ đạo của Thành ủy, UBND TP. Trong đó, EVN HCMC sẽ triển khai hàng loạt giải pháp: Bổ sung các nội dung cam kết đảm bảo an toàn điện, an toàn phòng chống cháy, nổ do sử dụng điện vào hợp đồng mua bán điện sinh hoạt. Phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, huấn luyện cho ban quản lý khu phố, tổ dân phố, khu chung cư, Đoàn Thanh niên, Hội LHPN của địa phương... nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng về an toàn điện, phòng chống cháy nổ do sử dụng điện trong hộ gia đình; xây dựng các bảng tin, pano về an toàn sử dụng điện, phòng chống cháy nổ do sử dụng điện tại các khu phố, cầu thang các chung cư; phối hợp tổ chức kiểm tra an toàn điện, phòng chống cháy nổ tại các cơ sở sản xuất, cây xăng, trung tâm thương mại, máy ATM, khu vui chơi, bảng quảng cáo ngoài trời. Đối với các hộ gia đình chính sách, hộ gia đình nghèo, nếu mạng điện trong nhà không đảm bảo an toàn, các công ty điện lực sẽ huy động nguồn lực nội bộ, thông qua tổ chức Đoàn Thanh niên triển khai chương trình “Cùng bạn sử dụng điện an toàn” cho các hộ này (dự kiến khoảng 1.000 hộ)...
Theo Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy TPHCM, nguy cơ cháy, nổ ở khu dân cư đang hiện hữu khắp mọi nơi. Trong khi đó các vụ cháy, nổ đa số phần nhiều có nguyên nhân từ các sự cố về điện, vì vậy, người dân cần thường xuyên kiểm tra, thay thế các thiết bị không đảm bảo an toàn; lắp đặt các thiết bị đóng ngắt tự động để đề phòng điện quá tải và chập mạch điện; hàng hóa, vật dụng sinh hoạt phải sắp xếp gọn gàng, cách xa các thiết bị điện, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt... đồng thời cần trang bị tốt cho gia đình, bản thân kiến thức về phòng cháy chữa cháy để thoát nạn và hỗ trợ người khác khi có sự cố xảy ra.
Mặc dù nhân viên ngành điện không thể tự ý vào nhà dân để kiểm tra hệ thống điện, nhưng ngay sau chỉ đạo của Thành ủy TPHCM và sự quyết tâm cao của Ban lãnh đạo Tổng công ty, ngày 26-12-2016 EVN HCMC đã ban hành kế hoạch về công tác phòng, chống cháy nổ trên lưới điện TP và tăng cường đảm bảo an toàn cháy nổ do sử dụng điện trong nhân dân năm 2017; trong đó nổi bật nhất là giải pháp tư vấn khảo sát hộ gia đình tại khu dân cư. Bước đầu, đã nhận được sự đồng thuận của người dân và hỗ trợ của chính quyền địa phương, EVN HCMC đã phối hợp với các quận, huyện thực hiện khảo sát, tư vấn. Kết quả trong 3 tháng đầu năm, đã thực hiện khảo sát được 5.331 hộ gia đình, đã ghi nhận thiếu sót, tồn tại có thể gây mất an toàn trong sử dụng điện 1.108 hộ (20%), liên quan đến yếu tố kỹ thuật 2.824 lỗi; liên quan đến thói quen sinh hoạt của người dân 2.313 lỗi. Đối với các lỗi có thể gây tai nạn điện, gây cháy trong nhà như dây điện câu móc qua khe cửa sổ, mối nối hở, băng keo lão hóa hoặc bị bong tróc, ngành điện đã chủ động hỗ trợ xử lý ngay trong ngày khảo sát cho 117 hộ.
