Gặng hỏi T., cậu hùng hồn cho biết, 4 năm đại học tiêu tốn hàng trăm triệu đồng của ba mẹ. Chưa kể tốt nghiệp ra trường chắc gì có việc làm. Nên thay vì “mài đũng quần” 4 năm trên ghế giảng đường, tốt nhất là lấy tiền đó đầu tư, đi làm để trở thành lãnh đạo doanh nghiệp ngay từ bây giờ.
T. còn cố thuyết phục mẹ rằng: “Một số tỷ phú như Bill Gates, Mark Zuckerberg… đều bỏ học nửa chừng nhưng sau này làm rạng danh bản thân, dòng họ. Con có quyết tâm sẽ làm được”.
Mới đây, hàng loạt trường đại học như: Kinh tế TPHCM, Sài Gòn, KHXH-NV TPHCM… đều phát đi cảnh báo về tình trạng lừa đảo kiếm việc, cụ thể là việc bán hàng đa cấp. Lời hứa ngon ngọt và chắc nịch trên tờ rơi rằng “việc nhẹ, lương cao, được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp”, nhưng thực chất là bẫy lừa. Nếu kiếm tiền đơn giản như thế thì cả xã hội này đều làm giàu, chẳng ai nghèo nữa. Thế nhưng, vẫn có rất nhiều sinh viên bị lừa, mà T. là một trong những số này.
Thực tế, nhiều sinh viên từ các tỉnh thành khác đến TPHCM học tập đều muốn vừa học, vừa kiếm thêm việc làm để nhẹ gánh gia đình ở quê. Chính vì thế, một trong những việc được nhiều bạn yêu thích chính là bán quán cà phê, quán nước, quán cơm, dạy thêm theo giờ… Công việc 4 ngày/tuần tại một quán cà phê dao động từ 2,5-3 triệu đồng/tháng.
Tuy thế, vẫn có những tờ rơi giới thiệu công việc tương tự, thu nhập 6-10 triệu đồng/tháng, làm bán thời gian khoảng 3 giờ/ngày. Như T. chẳng hạn, ban đầu còn nghi ngờ nhưng sau đó người giới thiệu T. cứ bám chặt không buông. Nhẩm tính, ngoài số tiền 30 triệu đồng đổ vào mua thực phẩm chức năng, T. còn cầm cố xe máy, máy tính… để trở thành “nhân viên tiêu biểu”, lôi kéo thêm nhiều người nữa. Lương 6-10 triệu đồng/tháng như cam kết không thấy đâu.
Trước đó, người viết cũng được một bạn sinh viên giới thiệu về lớp học làm giàu. Địa điểm tổ chức tại quán cà phê thuộc khu cư xá Bắc Hải, quận 10. Người diễn thuyết khá trẻ, 24 tuổi. Trong bộ vest lịch lãm, người này thao thao bất tuyệt về công cuộc kiếm tiền, làm chủ doanh nghiệp ở tuổi 24, với thành tựu gần chục căn nhà rải rác ở quận Tân Phú, quận Bình Tân, quận 12… Người nghe phía dưới là những bạn trẻ khoảng 20 tuổi, mặt sáng bừng, rạng rỡ. Thỉnh thoảng, các tràng pháo tay, tiếng huýt sáo dội lên vang rền.
Chị Lương Thị Thanh Hà, chủ một quán cà phê tại cư xá Bắc Hải (phường 15, quận 10) chia sẻ: “Hàng chục năm nay, một số nhóm bán hàng đa cấp vẫn tụ tập ở các quán cà phê xung quanh quận 10 để dễ kết nối, “tẩy não” khách hàng. Không ít bạn trẻ dính bẫy. Nhưng khi hỏi một số người đã từng bán hàng từ những năm 2008 đến nay xem có ai trở thành tỷ phú Việt Nam đồng hay chưa thì không thấy. Cũng có người sau vài năm bán hàng đa cấp đã quay trở lại giảng đường”.
Phải nhìn nhận rằng, không ít tỷ phú trên thế giới từng bỏ học nửa chừng. Tuy vậy, trường hợp Bill Gates, Mark Zuckerberg như dẫn chứng nêu trên là đặc biệt, không điển hình. Không có con đường làm giàu chân chính nào đơn giản, dễ dàng. Nhắm mắt nghe theo lời xúi dại mà không tìm hiểu kỹ càng công việc đang làm có khi bạn trẻ phải trả giá cả thời thanh xuân của mình.
