Vi chất - rất nhỏ nhưng vô cùng quan trọng
Phát biểu tại Ngày Vi chất dinh dưỡng năm 2019, Giáo sư Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế, nhấn mạnh, thiếu vi chất đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ em lứa tuổi từ mầm non tới tiểu học.
Việc tổ chức ngày hội vi chất hàng năm nhằm mong muốn lan tỏa tinh thần và sự hiểu biết tới toàn xã hội về tầm quan trọng của vi chất, tuy là dưỡng chất rất nhỏ bé nhưng vô cùng quan trọng.
Ngoài các bữa ăn hàng ngày ra, các thực phẩm dành cho trẻ như sữa cần bổ sung thêm nhiều vi chất quan trọng để góp phần cải thiện trí tuệ và thể chất cho các em Báo cáo của Viện Dinh dưỡng cho biết, tuy những năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể về cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho người dân, như tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em đã giảm khá nhanh và bền vững, song vẫn đang phải đối mặt với những thách thức như tỉ lệ suy dinh dưỡng thấp còi (chiều cao theo tuổi) ở trẻ em dưới 5 tuổi mỗi năm vẫn còn ở mức cao (24,3%) và có sự chênh lệch giữa các vùng, nhất là vùng núi, vùng khó khăn và nông thôn so với thành phố, đồng bằng.
Tỷ lệ này ở miền núi phía Bắc là 30,3%; Tây Nguyên là 34,2%. “Suy dinh dưỡng thấp còi và thiếu vi chất dinh dưỡng là những nguyên nhân chính dẫn tới chiều cao còn thấp ở thanh niên Việt Nam”, báo cáo khẳng định.
Ngoài ra, thiếu vi chất dinh dưỡng còn ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, tới sự phát triển thể lực, tầm vóc, trí tuệ, cản trở sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em và khả năng sinh sản, cũng như năng suất lao động của người lớn.
Trong khi đó, việc thực hiện chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, chế độ dinh dưỡng học đường, dinh dưỡng cho người lao động, mới chỉ đạt kết quả bước đầu.
Theo PGS-BS Lê Bạch Mai, nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, người Việt thường thiếu hụt vitamin A, vitamin D, kẽm, sắt, thiếu đa vi chất, khẩu phần canxi thấp.
Kết quả điều tra năm 2014-2015 của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng ở trẻ dưới 5 tuổi là 13%; 80,3% phụ nữ có thai; 63,6% phụ nữ tuổi sinh đẻ; 69,4% trẻ dưới 5 tuổi bị thiếu kẽm và đến 45% trẻ 6-12 tháng tuổi thiếu máu.
Các triệu chứng do thiếu hụt vi chất có thể biểu hiện thành bệnh như thiếu máu do thiếu sắt, khô mắt do thiếu vitamin A. Nếu thiếu hụt trong thời gian dài khiến cho sự tăng trưởng và phát triển thể chất, trí tuệ bị ảnh hưởng, đôi khi không thể hồi phục.
Tiêu biểu như khi thiếu canxi lâu dài trong khẩu phần (ít hơn 600mg một ngày) có thể gây ra rối loạn chuyển hóa chất khoáng tại xương, giảm trọng lượng xương, gây loãng xương, còi xương, co cứng cơ, liên quan đến tăng huyết áp, ung thư ruột, ung thư đại liệt tràng. Thiếu hụt vi chất có thể dẫn đến tử vong, giảm chất lượng cuộc sống và năng suất lao động.
Rất cần những thực phẩm bổ sung đa vi chất được chứng nhận an toàn
Cô Nguyễn Thị Mười, Hiệu trưởng trường mầm non Mặt Trời, TP Thanh Hóa, nơi được Viện Dinh dưỡng chọn tổ chức lễ phát động ngày Vi chất dinh dưỡng 2019, chia sẻ lo lắng khi đặc thù của trường mầm non thì nuôi dưỡng trẻ là một nhiệm vụ quan trọng nhất, lứa tuổi mầm non cũng là lứa tuổi vàng để bổ sung vi chất.
Do vậy việc chọn loại thực phẩm nào để có thể bổ sung nhiều vi chất cho trẻ sẽ được trường ưu tiên lựa chọn. Tuy nhiên, điều mà cô Mười cũng như các bậc phụ huynh mong muốn là những sản phẩm bổ sung vi chất đưa vào học đường cần được các cơ quan chức năng kiểm nghiệm và khẳng định thực sự an toàn và cần thiết với trẻ.
Sản phẩm sữa học đường đang áp dụng ở các tỉnh/thành như Hà Nội, Đà Nẵng, Bến Tre, Vũng Tàu… là một trong những sản phẩm như vậy.
Cùng quan điểm về việc cần tăng cường cho trẻ được uống sữa bổ sung đa vi chất, PGS-BS Lê Bạch Mai bày tỏ lo ngại khi dẫn thông tin từ báo cáo của Hiệp hội sữa Việt Nam 2018, lượng tiêu thụ sữa trung bình của người Việt chỉ đạt 27-28 lít sữa một người mỗi năm, còn khá khiêm tốn so với Thái Lan, Singapore, Nhật Bản.
Các nhà sản xuất sữa nên quan tâm bổ sung thêm nhiều vi chất quan trọng vào sản phẩm sữa để góp phần cải thiện thể trạng người Việt. Theo điều tra của Viện Dinh dưỡng, khẩu phần ăn của người Việt hầu hết không đáp ứng đủ nhu cầu về các vitamin và chất khoáng, dẫn đến tình trạng thiếu hụt vi chất.
Nhận thức tầm quan trọng của sữa đối với sự phát triển của trẻ em, nhất là ở lứa tuổi học đường, Chính phủ đã ban hành quyết định 1340/QĐ – TTg ngày 08-7-2016 phê duyệt Chương trình sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020. Đến tháng 6-2019, đã có 11 tỉnh/thành trên cả nước triển khai thành công chương trình mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc này.
