Theo Bộ GTVT, đến nay, đơn vị tư vấn đã cơ bản hoàn thành hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi dự án điều chỉnh, Bộ GTVT đã họp báo cáo cuối kỳ ngày 2-1-2025. Kết quả nghiên cứu cho thấy, quy hoạch đã có nhiều thay đổi so với thời điểm lập dự án.
Trước đây, dự báo nhu cầu vận tải chủ yếu là hàng hóa từ khu vực Vân Nam của Trung Quốc kết nối với cảng Cái Lân (Quảng Ninh). Tuy nhiên, kết quả dự báo mới trên tuyến Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân, nhu cầu vận tải hành khách cao hơn, hàng hóa thấp hơn.
Về quy mô đầu tư, hiện dự án đã hoàn thành, đưa vào sử dụng tiểu dự án 1 (đoạn Hạ Long - cảng Cái Lân), chỉ xem xét đầu tư 3 tiểu dự án còn lại. Trong đó, tiểu dự án 4 (đoạn Yên Viên - Lim) đi trùng với quy hoạch tuyến đường sắt Hà Nội - Đồng Đăng, hiện chưa cần phải đầu tư mà vẫn đáp ứng yêu cầu về khai thác của dự án.
Tiểu dự án 2 và 3 cần nghiên cứu đầu tư theo hướng xây dựng mới đoạn Lim - Phả Lại để thông tuyến và nâng cấp, cải tạo tuyến cũ đoạn Phả Lại - Hạ Long, đảm bảo nối thông tuyến từ Yên Viên đến cảng Cái Lân như mục tiêu ban đầu đề ra.
Đơn vị tư vấn cũng đề xuất nghiên cứu điều chỉnh từ đường đơn khổ lồng thành đường đơn khổ tiêu chuẩn 1.435 mm và điều chỉnh chức năng, vị trí của một số ga dọc tuyến phù hợp với nhu cầu vận tải, bảo đảm quy hoạch đô thị, phát triển du lịch…
Số vật tư đã mua còn dư sẽ được chuyển cho Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam để phục vụ công tác bảo trì các tuyến đường sắt quốc gia hiện hữu. Theo tính toán, nếu tiếp tục đầu tư hoàn thiện dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân theo phương án trên, thì cần thêm khoảng 4.000 tỷ đồng.
Tính chung cả khối lượng đã thực hiện trước đây do dừng giãn, sơ bộ tổng chi phí đầu tư dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân khoảng 8.300 tỷ đồng, tăng so với tổng mức đầu tư ban đầu khoảng 700 tỷ đồng.
Dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được Thủ tướng cho phép đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, chiều dài 131 km, điểm đầu tại ga Yên Viên, điểm cuối tại cảng Cái Lân, tổng mức đầu tư 7.663 tỷ đồng. Dự án được khởi công vào năm 2008, dự kiến hoàn thành năm 2011. Tuy nhiên, dự án đã bị đưa vào danh sách phải đình hoãn, giãn tiến độ theo chủ trương cắt giảm đầu tư công tại Nghị quyết số 11/2011/NQ-CP của Chính phủ.
Tại thời điểm dừng thi công toàn bộ vào năm 2014, dự án đã giải ngân 4.322 tỷ đồng, đạt 56% tổng mức đầu tư được Chính phủ phê duyệt. Sau 11 năm thi công dang dở, một số hạng mục công trình đã bị xuống cấp, suy giảm chất lượng. Bên cạnh đó, dự án đang có khối vật tư, thiết bị trị giá hàng trăm tỷ đồng đã mua sắm nhưng chưa sử dụng vào công trình…
