Tại phiên thảo luận, đại biểu Quốc hội Trần Kim Yến (TPHCM) cho biết, dự thảo quy định công đoàn đại diện cho người lao động (NLĐ), tập thể NLĐ khởi kiện ra tòa án nhân dân khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ, tập thể NLĐ bị vi phạm.
Tuy nhiên, một vướng mắc lâu nay là thủ tục để tổ chức công đoàn thay mặt, đại diện NLĐ, tập thể NLĐ khởi kiện: đại diện đương nhiên hay đại diện có điều kiện, đại diện theo ủy quyền.
Theo ĐB, công đoàn không chỉ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng 1 công nhân, NLĐ, mà bảo vệ cho số đông, nhất là trong các doanh nghiệp thâm dụng lao động. Do đó, ĐB đề xuất ban soạn thảo ghi rõ trong luật “công đoàn đại diện đương nhiên cho công nhân, NLĐ khởi kiện ra tòa án nhân dân khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, NLĐ bị vi phạm”.
Đây cũng là ý kiến của một số ĐB khi cho rằng, cần đơn giản hóa thủ tục, để công đoàn là đại diện đương nhiên đại diện quyền lợi, bảo vệ lợi ích hợp pháp của NLĐ.
ĐB Trần Kim Yến cũng cho rằng, quy định về “việc đầu tư nhà ở xã hội” là nội dung mới mà Quốc hội, Chính phủ giao cho công đoàn. Tuy nhiên, nếu chỉ ghi vào dự thảo luật 1 dòng mà không được cụ thể hóa, chi tiết rõ ràng hơn thì sẽ rất khó cho tổ chức công đoàn khi thực hiện nhiệm vụ rất mới này. Luật cần quy định cụ thể hơn, nếu không khi triển khai thực hiện công đoàn lại phải đi xin bộ, ngành, Chính phủ hoặc Quốc hội, tốn thời gian, kéo dài, chậm tiến độ, thậm chí là tổ chức công đoàn không thực hiện được nhiệm vụ này.
Cũng theo ĐB Trần Kim Yến, dự thảo yêu cầu cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có trách nhiệm thực hiện ngay biện pháp khắc phục, bảo đảm an toàn lao động, kể cả trường hợp phải tạm ngừng hoạt động trong trường hợp phát hiện nơi làm việc có yếu tố ảnh hưởng hoặc nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng người lao động.
Quy định này là hợp tình hợp lý, nhưng trên thực tiễn, công đoàn rất khó có thể thực hiện thẩm quyền này, nếu không quy định rõ hơn, vì đây là chức năng, nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.
ĐB đề nghị trong trường hợp chưa rà soát và bổ sung được thì nên quy định là “công đoàn báo cáo với cơ quan có thẩm quyền”. Vì chức năng và khả năng của công đoàn khó có thể đưa ra quyết định yêu cầu dừng, công đoàn đưa ra doanh nghiệp chưa chắc đã chấp nhận vì gây thiệt hại cho sản xuất.
ĐB Trần Kim Yến và một số ĐB cũng cho rằng, tài chính của công đoàn là rất lớn, do đó vấn đề nguồn thu, quản lý, sử dụng tài chính công đoàn ngoài việc phải theo quy định chung của pháp luật về tài chính cũng cần có sự độc lập theo quy định riêng của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam để phục vụ cho công nhân, NLĐ.
Do vậy, rất cần chặt chẽ, kể cả việc quyết định giảm, miễn đóng kinh phí công đoàn; việc kiểm tra, thanh tra tài chính công đoàn từ Trung ương đến công đoàn cơ sở để minh bạch, chặt chẽ và quản lý tốt, đúng quy định...
