PGS-TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐH Quốc gia (ĐHQG) TPHCM chia sẻ về sự cần thiết của việc xây dựng Luật Nhà giáo tại Việt Nam. Theo ông, việc xây dựng Luật Nhà giáo là cần thiết nhằm bảo vệ quyền lợi cũng như nêu rõ trách nhiệm của nhà giáo. Đặc biệt, luật cũng cần quy định rõ những cơ chế để tuyển dụng được nhà giáo giỏi.
TS Thái Thị Tuyết Dung, Phó trưởng Ban phụ trách Ban Thanh tra - Pháp chế ĐHQG TPHCM cho biết, các văn bản pháp luật hiện nay còn rời rạc, chưa có tính hệ thống và thậm chí còn chồng chéo nhau. Điển hình như, nhà giáo ở các cơ sở giáo dục công lập chịu sự điều chỉnh của Luật Viên chức. Nhà giáo ngoài công lập và nhà giáo nước ngoài giảng dạy tại Việt Nam chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Lao động, được xem như người lao động bình thường. Khi yêu cầu ngày càng cao đối với nhà giáo cũng là lúc đặt ra yêu cầu phải có một luật riêng để điều chỉnh vị thế của nhà giáo.
Thực tế cho thấy, nghề giáo có tính chất đặc thù và riêng biệt. Áp lực từ xã hội, nhất là văn hóa Á Đông đặt trên vai nhà giáo nhiều sứ mệnh nhưng quyền, phúc lợi được hưởng lại chưa tương xứng, một số nơi chưa đáp ứng được kỳ vọng. Mức thu nhập, mức lương như hiện nay thì không thể đòi hỏi quá mức ở nhà giáo. Do đó, cần có Luật Nhà giáo để có những chính sách toàn diện và đồng bộ hơn. Trong bối cảnh tự chủ hiện nay, không chỉ nhà nước mà các trường cũng cần có trách nhiệm quan tâm tới nhà giáo.
Theo thông tin được Ban soạn thảo Dự thảo Luật Nhà giáo, năm 2023 cả nước có 23 triệu học sinh, 2 triệu sinh viên và khoảng 1,6 triệu nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đang làm việc trong cả hai khối giáo dục công lập và ngoài công lập. Trong 48.055 đơn vị sự nghiệp công lập trên cả nước, riêng lĩnh vực giáo dục chiếm đến 80%, biên chế của ngành giáo dục chiếm đến 43% tổng biên chế sự nghiệp của cả nước.
Từ số liệu trên, các chuyên gia cho rằng, dù là lực lượng đông đảo nhất với tính chất nghề nghiệp đặc thù, nhưng hiện nay không có một đạo luật điều chỉnh riêng mà chịu sự chi phối bởi nhiều văn bản khác nhau như Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Đại học, Luật Giáo dục Nghề nghiệp, Luật Viên chức năm 2010 và rất nhiều văn bản liên quan… Điều đáng nói là những văn bản này vẫn chưa phản ánh rõ vị trí, vai trò và tính chất đặc thù nghề nghiệp của nhà giáo, xác định nhà giáo như tất cả viên chức ở tất cả lĩnh vực nghề nghiệp khác. Thực tiễn áp dụng các quy định về chính sách nhà giáo cũng gặp một số bất cập, thậm chí mâu thuẫn nhau, do có quá nhiều văn bản điều chỉnh nên thiếu sự đồng bộ và thống nhất.
Tọa đàm cũng ghi nhận chia sẻ kinh nghiệm về các chính sách tuyển dụng, đào tạo, phát triển giảng viên trong nước và thu hút giảng viên nước ngoài tại Singapore, quá trình xây dựng và ban hành Luật Nhà giáo tại Trung Quốc...
Ngày 7-7-2023, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 95/NQ-CP về xây dựng pháp luật, trong đó thông qua đề xuất của Bộ GD-ĐT về đề nghị xây dựng Luật Nhà giáo với 5 chính sách nhằm nâng cao vị thế, vai trò của nhà giáo, tạo hành lang pháp lý vững chắc và toàn diện để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhà giáo. Bộ GD-ĐT đã và đang trong quá trình lấy ý kiến, khảo sát để hoàn thiện hồ sơ Dự án Luật Nhà giáo, đảm bảo đưa ra các quy định, cơ chế phù hợp dành cho nhà giáo, là tiền đề quan trọng để phát triển giáo dục toàn diện.
