Là người công tác lâu năm trong ngành kiểm sát, ĐB Nguyễn Thị Thuỷ (Bắc Kạn), Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho biết, pháp luật hiện hành chưa có cơ chế xử lý tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp. Muốn tịch thu được tài sản đó thì phải thông qua vụ án hình sự, nhưng khó khăn là nhiều khi không còn tài sản để thi hành án.
Thêm vào đó, Luật sửa đổi lần này cũng chỉ quy định xử lý với người kê khai tài sản không đúng, còn khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp vẫn để ngỏ. Theo giải thích của Ban soạn thảo, lý do là theo nguyên tắc của pháp luật hình sự là trách nhiệm chứng minh thuộc về nhà nước.
ĐB Nguyễn Thị Thuỷ (Bắc Kạn) đề nghị cần có cơ chế xử lý tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp. Ảnh: quochoi.vn Cũng theo ĐB Nguyễn Thị Thủy, tham nhũng là tội phạm đặc biệt, nếu không có cơ chế vượt lên cơ chế thông thường thì sẽ không xử lý hiệu quả được. Vì vậy, trách nhiệm và biện pháp chế tài đặc biệt cần được đặt ra. Đây cũng là cách mà các quốc gia khác tiến hành khi muốn xử lý vấn đề này.
"Dẫu biết rằng cơ chế xử lý tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp là vấn đề mới, nhưng đây là sự mong đợi của người dân. Các quốc gia khác cũng gặp khó khăn nhưng vẫn tìm ra giải pháp xử lý. Rất mong Ban Soạn thảo tiếp thu, đưa vấn đề này ra thảo luận thấu đáo trong thời gian tới" - ĐB Nguyễn Thị Thuỷ đề nghị.
ĐB Phạm Đình Cúc (Bà Rịa – Vũng Tàu) phát biểu ý kiến. Ảnh: quochoi.vn ĐB Phạm Đình Cúc (Bà Rịa – Vũng Tàu) đề nghị luật cần quy định về nguyên tắc, trình tự, thẩm quyền tịch thu tài sản do tham nhũng mà có. Với các loại tài sản khác nhau thì trình tự thu hồi khác nhau.
Nhiều ĐBQH đồng tình việc dự thảo luật mở rộng quy định về phòng chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước.
ĐB Trần Tất Thế (Hà Nam) cho rằng, luật hiện hành còn nhiều “lỗ hổng”, bất cập nên việc sửa đổi bổ sung là cần thiết. Tham nhũng ngoài nhà nước đang diễn biến phức tạp, chẳng hạn như trong hoạt động vay vốn. Vì thế, cơ chế giám sát về thực hiện công vụ phòng chống tham nhũng ở khu vực ngoài nhà nước là rất cần thiết.
ĐB Trần Tất Thế cũng kiến nghị thu hẹp đối tượng phải kê khai tài sản để thực hiện cho có hiệu quả.
ĐB Trần Tất Thế (Hà Nam) phát biểu ý kiến. Ảnh: quochoi.vn Về công khai tài sản, ĐB Trần Tất Thế cho biết theo quy định chỉ có cơ quan của người kê khai mới được tiếp cận bản kê khai tài sản. Đại biểu cho rằng cần bổ sung quyền tiếp cận thông tin kê khai tài sản của cơ quan giám sát quyền lực như Quốc hội, Mặt trận tổ quốc...
Cũng liên quan đến việc mở rộng quy định về phòng chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước, ĐB Nguyễn Văn Khánh (Bình Dương) cho rằng, hiện nay tham nhũng đã trở thành "căn bệnh chung" của toàn xã hội. Ở khu vực ngoài nhà nước, tham nhũng thể hiện qua các hành vi hối lộ, lại quả, bồi dưỡng...
"Tham nhũng khu vực tư không khác gì khu vực công. Việc mở rộng ra khu vực ngoài nhà nước, là vấn đề mới nên mở rộng từng bước với những chế định phù hợp" - ĐB Nguyễn Văn Khánh nói.
ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) không tán thành việc mở rộng quy định phòng chống tham nhũng ra khu vực tư. Ảnh: quochoi.vn Trong khi đó, ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) lại tỏ ra băn khoăn về việc luật mở rộng quy định về phòng chống tham nhũng ra khu vực tư. Theo ông, tham nhũng là chủ thể đặc biệt, không phải ai cũng có thể tham nhũng được.
Tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng cho thấy, thiệt hại do tham nhũng gây ra xác định được là hơn 59.700 tỷ đồng và 400ha đất, nhưng thu hồi rất thấp, chỉ 7,82% tiền và tài sản, 54,7% về đất. Những năm gần đây thu hồi có tăng nhưng chưa đạt yêu cầu.
“Người ở khu vực ngoài nhà nước có thể phạm tội đưa hối lộ chứ không thể phạm tội đồng phạm với tội tham nhũng” – ĐB Lưu Bình Nhưỡng nói để nhấn mạnh quan điểm không tán thành mở rộng các chế tài phòng chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước.
ĐB Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, cần cắt đường dây kết nối tham nhũng giữa khu vực công và khu vực tư, hay nói cách khách là cắt “nguồn dinh dưỡng” của tham nhũng.
“Giải pháp quan trọng là phải yêu cầu cán bộ kê khai tài sản ngay từ lúc mới bắt đầu vào ngạch công chức” – ĐB Lưu Bình Nhương nói.
