Sáng 12-11, bắt đầu chương trình làm việc của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN 2020 trân trọng cảm ơn Tổng Bí Thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu quan trọng tại lễ khai mạc.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đến dự hội nghị tại đầu cầu Hà Nội. Ảnh: QUANG PHÚC Theo người đứng đầu Chính phủ Việt Nam, nhân loại nói chung và ASEAN nói riêng đang trải qua những thời khắc vô cùng khó khăn. Trăn trở với nỗi đau của người dân, đau đáu với nhu cầu khôi phục để vượt qua giai đoạn cam go này, Chính phủ các nước ASEAN đã đoàn kết cùng hành động ngay từ những ngày đầu.
Lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN
Điểm lại những hoạt động quan trọng của ASEAN trong năm, Chủ tịch ASEAN 2020 cho biết, từ giữa tháng 2-2020, Chủ tịch ASEAN đã ra Tuyên bố về Ứng phó chung của ASEAN trước bùng phát dịch bệnh Covid-19.
Giữa tháng 4-2020, khi dịch Covid-19 mới bùng phát, trên tinh thần Gắn kết và Chủ động thích ứng, đã diễn ra phiên họp Cấp cao đặc biệt ASEAN và ASEAN+3 về ứng phó với dịch Covid-19, lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác đã có những cam kết mạnh mẽ, tiếp đó tới Hội nghị Cấp cao ASEAN 36, họp tháng 6-2020, các quốc gia thành viên ASEAN đã triển khai hành động mạnh mẽ ở cả cấp quốc gia và khu vực.
Quỹ ứng phó Covid-19 của ASEAN công bố tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 nhận được cam kết ủng hộ tới 10 triệu USD, sẵn sàng hỗ trợ nhu cầu chống dịch của các quốc gia.
“Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 37 lần này, chúng ta sẽ lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN và thông qua Khung chiến lược ASEAN về ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp của ASEAN. Với hỗ trợ của Nhật Bản, ASEAN thống nhất sẽ thành lập Trung tâm khu vực ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh. Đây là những kết quả hợp tác thiết thực, có ý nghĩa nâng cao năng lực chung ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và nguy cơ dịch bệnh trong tương lai”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
Chủ tịch ASEAN 2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu trong hội nghị tại đầu cầu Hà Nội. Ảnh: QUANG PHÚCĐề cập đến nhu cầu cần thiết nâng cao năng lực thể chế và khả năng vận hành hiệu quả của bộ máy ASEAN để thích ứng với các yêu cầu, đòi hỏi của tình hình mới, Chủ tịch ASEAN 2020 cho rằng yêu cầu rà soát việc triển khai Hiến chương ASEAN là rất cần thiết và tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 37, các nhà lãnh đạo sẽ cho ý kiến chỉ đạo về nhiệm vụ quan trọng này.
Xem xét mở lại Lối đi chung cho công dân ASEAN
Thực hiện nhiệm vụ kép vừa chống dịch, vừa thúc đẩy phục hồi, các nhà lãnh đạo sẽ chính thức thông qua tại hội nghị lần này Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai cụ thể cho cả 3 trụ cột. Các kế hoạch duy trì ổn định chuỗi sản xuất và cung ứng, đẩy mạnh kết nối và khôi phục giao thương trong khu vực đang được khẩn trương thúc đẩy. Hình thành khuôn khổ đi lại an toàn cho doanh nhân, nhà đầu tư trong bối cảnh Covid-19. Trước mắt, có thể xem xét mở lại Lối đi chung cho công dân ASEAN tại các cửa khẩu.
Quang cảnh hội nghị tại đầu cầu Hà Nội. Ảnh: QUANG PHÚC Theo Chủ tịch ASEAN 20 Nguyễn Xuân Phúc, nhận thức được lợi thế và nguy cơ đặt ra với khu vực, ASEAN trên tinh thần tự cường, đã tỉnh táo và kiên định tiếp cận cân bằng và hài hòa, giữ vững vai trò trung tâm, không bị chao đảo, cuốn vào các dòng xoáy biến động thế giới và khu vực. ASEAN cũng đã thể hiện nhất quán lập trường nguyên tắc và cam kết mạnh mẽ xây dựng Biển Đông, nơi có tuyến hàng hải huyết mạch của khu vực và toàn cầu, trở thành vùng biển hòa bình và ổn định, an ninh và an toàn cho tự do lưu chuyển hàng hóa, nơi mà khác biệt, tranh chấp được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, nơi pháp luật được tôn trọng, tuân thủ và các giá trị chung được khẳng định.
“Đề cao ý nghĩa của UNCLOS 1982, là khuôn khổ cho mọi hoạt động trên biển, chúng ta trông đợi sớm hoàn thành Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982”, Chủ tịch ASEAN 20 Nguyễn Xuân Phúc nói.
Nhận định rằng trong 75 năm qua, với vai trò thúc đẩy của Liên hiệp quốc thông qua các tuyên bố và nghị quyết quan trọng, thế giới và khu vực đã đạt những tiến bộ đáng khích lệ trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, trong khuôn khổ hội nghị này, lần đầu tiên Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN sẽ được tổ chức để đại diện lãnh đạo nữ từ các nước trực tiếp lên tiếng về vai trò của phụ nữ thúc đẩy phát triển bền vững trong thế giới hậu Covid-19.
Khẩn trương bắt tay thực hiện Khung phục hồi tổng thể của ASEAN
Về định hướng hợp tác trong giai đoạn tới, Chủ tịch ASEAN 2020 khẳng định, trước hết, ASEAN cần tập trung nguồn lực và nỗ lực ở mức cao nhất để từng bước đẩy lùi nguy cơ dịch bệnh Covid-19, sớm có vaccine phòng bệnh cũng như phương thức điều trị hữu hiệu, nâng cao năng lực y tế dự phòng để đáp ứng tốt nhất với các tình huống y tế khẩn cấp, bảo vệ sức khỏe và tính mạng người dân.
Song song với đó là đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, việc làm và sinh kế cho người dân. Các Hội đồng Cộng đồng ASEAN khẩn trương bắt tay thực hiện Khung phục hồi tổng thể của ASEAN và Kế hoạch triển khai ngay sau hội nghị này. Theo đó, lợi thế cạnh tranh sẵn có của ASEAN cần được bổ sung thêm các giá trị của khoa học công nghệ tiên tiến, năng lực chuyển đổi số, nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như khả năng đa dạng hóa các thị trường đầu vào và đầu ra.
Bên cạnh đó, theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, phát triển đồng đều, bền vững, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, nhất là khi dịch bệnh, thiên tai đang đe dọa làm suy giảm tăng trưởng của cả khu vực. ASEAN khẳng định cam kết và tình đoàn kết trong thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền và các quốc gia, gắn kết và hài hòa các nỗ lực phát triển tiểu vùng, như Mê Công, khu vực phát triển Đông ASEAN, với tiến trình phát triển chung của ASEAN…
Trên tinh thần đó, các nhà lãnh đạo ASEAN dự kiến sẽ thông qua các tuyên bố quan trọng với các đối tác dịp này, đồng thời chính thức kết thúc đàm phán và ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), khẳng định quyết tâm mạnh mẽ về tự do hóa thương mại và liên kết của ASEAN và các đối tác.
Chúng ta cũng sẽ tiếp tục nỗ lực kiến tạo cấu trúc hợp tác đa phương khu vực dựa trên luật lệ, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử được thừa nhận rộng rãi. Cuba, Cô-lôm-bia và Nam Phi sẽ tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) tại hội nghị lần này.
Chủ tịch ASEAN 2020 cũng hoan nghênh việc thông qua Bản tường trình về bản sắc ASEAN cũng như các khuyến nghị của Hội đồng Điều phối ASEAN về khuyến khích treo cờ ASEAN tại các quốc gia thành viên và sử dụng ASEAN ca trong các hoạt động chính thức của ASEAN.
