Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nêu, để triển khai kịp thời Nghị quyết của Hội nghị lần thứ 11 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, MTTQ Việt Nam được giao đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của Hiến pháp năm 2013; sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật MTTQ Việt Nam năm 2015 và các luật chuyên ngành của các tổ chức chính trị - xã hội để tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất cho sắp xếp, tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam, bảo đảm đi vào hoạt động kể từ ngày 1-7-2025.
Do vậy, tại hội nghị lần này, Đoàn Chủ tịch sẽ tập trung thảo luận, cho ý kiến về: hồ sơ Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật MTTQ Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên, Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở. Cùng với đó, cho ý kiến vào dự thảo Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi tới kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch - Tổng thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã trình bày tờ trình xin ý kiến về hồ sơ Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật MTTQ Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên, Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Dự kiến sửa đổi, bổ sung điều 9, điều 10, điều 84 Hiến pháp năm 2013 bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật và tạo cơ sở pháp lý cho tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam sau khi được sắp xếp, tổ chức lại theo Đề án đã được Ban Chấp hành Trung ương phê duyệt.
Cụ thể, tại điều 9 Hiến pháp bổ sung nội dung “MTTQ Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân; nơi hiệp thương, phối hợp và thống nhất hành động của các giai cấp, tầng lớp xã hội, của toàn thể nhân dân ở trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài”.
Bổ sung nội dung: Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội phụ nữ, Hội Cựu chiến binh là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; được tổ chức và hoạt động thống nhất trong MTTQ Việt Nam; cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của MTTQ Việt Nam.
Điều 9 cũng bổ sung: MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội khác hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật, điều lệ MTTQ, điều lệ của mỗi tổ chức. Nhà nước tạo điều kiện để MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội khác hoạt động.
Điều 10 bổ sung: Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân và của người lao động, trực thuộc MTTQ Việt Nam; đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên công đoàn và người lao động; là đại diện của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn; tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; tham gia kiểm tra, thanh tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp về những vấn đề liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người lao động…
Về hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật MTTQ Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên, Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở, bà Nguyễn Thị Thu Hà mong muốn đại biểu tập trung cho ý kiến làm rõ hơn nguyên tắc tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam, nhất là nguyên tắc “tự nguyện, hiệp thương, dân chủ” và “độc lập tương đối”.
Cùng với đó là các quy định về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của MTTQ Việt Nam và của các tổ chức chính trị - xã hội khi thực hiện Đề án sắp xếp, tinh gọn bộ máy của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ theo hướng về “trực thuộc” MTTQ Việt Nam.
