Ngày 30-11, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan đã ký Chỉ thị số 8084 đề nghị các địa phương phát triển bền vững cây sầu riêng và chanh leo.
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, những năm gần đây, sản xuất sầu riêng, chanh leo ở nước ta tăng trưởng nhanh cả về diện tích, sản lượng và giá trị kim ngạch xuất khẩu. Một số địa phương trọng điểm sản xuất sầu riêng, chanh leo đã hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với hệ thống sản xuất, chế biến, tiêu thụ; tạo việc làm và nâng cao thu nhập, làm giàu cho nông dân; đóng góp tích cực vào tăng trưởng, nâng cao vị thế, thị phần ngành hàng rau quả nói chung và sầu riêng, chanh leo Việt Nam nói riêng trên thị trường thế giới.
Đáng chú ý, từ tháng 7, sầu riêng, chanh leo Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, đây là cơ hội lớn cho sản xuất. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, thành tựu đạt được, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT cho biết, sản xuất, xuất khẩu sầu riêng, chanh leo ở nước ta cũng đang đứng trước nhiều rủi ro và thách thức.
Nhiều địa phương phát triển nóng về diện tích, mở rộng trồng mới ở những vùng không có lợi thế; tự phát chặt phá các loại cây trồng khác để chuyển sang trồng sầu riêng; chuyển đổi vườn cà phê trồng xen sầu riêng, hồ tiêu có hiệu quả ở Tây Nguyên sang trồng thuần cây sầu riêng…
Trong khi công tác quản lý chất lượng cây giống, nhất là quản lý một số virus trên cây chanh leo giống chưa đảm bảo an toàn; quy trình canh tác chưa bền vững. Tác động của biến đổi khí hậu đối với Đồng bằng sông Cửu Long (xâm nhập mặn), Tây Nguyên (hạn hán) cũng đang là thách thức với sản xuất trồng trọt nói chung và sản xuất sầu riêng, chanh leo nói riêng.
Bên cạnh đó, quy mô sản xuất nhỏ lẻ còn phổ biến; tổ chức sản xuất, doanh nghiệp đầu tư vào chế biến, xây dựng vùng nguyên liệu, tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ còn hạn chế. Diện tích được cấp mã số vùng trồng, số lượng cơ sở đóng gói được cấp mã số đủ điều kiện xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc còn rất nhỏ so với tổng quy mô diện tích, sản lượng chanh leo, sầu riêng hiện có.
Để phát triển sản xuất sầu riêng, chanh leo hiệu quả cao, bền vững, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT đề nghị các địa phương chỉ đạo rà soát diện tích sầu riêng, chanh leo trên địa bàn, phát triển sản xuất theo vùng tập trung; gắn với đầu tư cơ sở hạ tầng, cơ sở đóng gói, sơ chế, chế biến; khẩn trương rà soát, xây dựng hồ sơ đề nghị cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng, chanh leo xuất khẩu phù hợp; kiểm tra, giám sát mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đủ điều kiện xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp mạo danh, gian lận, sử dụng mã số không đúng mục đích.
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT cũng khuyến cáo nông dân không tự phát mở rộng diện tích sầu riêng, chanh leo tại các vùng có điều kiện đất đai, tưới tiêu nước không phù hợp; không tự phát chặt phá các loại cây trồng khác để chuyển sang trồng mới sầu riêng; không tự phát chuyển đổi vườn cà phê trồng xen sầu riêng, hồ tiêu ở Tây Nguyên có hiệu quả sang trồng thuần cây sầu riêng. Đồng thời, quản lý chặt chẽ chất lượng cây giống và dịch bệnh như bệnh phytophthora hại sầu riêng, bệnh virus hại chanh leo; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở sơ chế sầu riêng, chanh leo phục vụ xuất khẩu, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Bộ NN-PTNT cũng yêu cầu Hiệp hội Rau quả Việt Nam vận động các doanh nghiệp tích cực hỗ trợ và liên kết với nông dân sản xuất sầu riêng, chanh leo, hình thành vùng nguyên liệu liên kết tập trung, ổn định lâu dài; định hướng cho các doanh nghiệp chế biến sâu sản phẩm sầu riêng, chanh leo để gia tăng giá trị và hạn chế tác động bởi các quy định về kiểm dịch thực vật khi xuất khẩu.
