Đề cập đến tình hình quản lý thị trường bất động sản (BĐS), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nhận định, thị trường BĐS thời gian qua đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội.
Đóng góp trung bình của ngành xây dựng và BĐS trong GDP các năm gần đây chiếm khoảng 11% tổng thu ngân sách. Trong đó, ngành BĐS trực tiếp chiếm khoảng 4,5%, đóng góp trung bình khoảng 0,5 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP.
BĐS cũng là lĩnh vực rất hấp dẫn vốn ngoại (FDI), với khoảng 2,6 tỷ USD năm 2021, chiếm 8,6% tổng vốn FDI, đứng thứ 3 trong các lĩnh vực thu hút nhiều FDI hơn cả. Đến tháng 9-2022, giá trị vốn hóa ngành BĐS ước tính khoảng 1,7 - 1,8 triệu tỷ đồng.
Dư nợ tín dụng BĐS tính đến cuối tháng 8-2022 đạt 777.235 tỷ (tính đến 30-6-2022 là 784.575 tỷ). Hiện có hơn 1.100 sàn giao dịch BĐS, hơn 44 cơ sở đào tạo về BĐS, khoảng 32.900 cá nhân đã được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS.
Tuy nhiên, thị trường BĐS là thị trường phức tạp, liên thông trực tiếp với thị trường tài chính, tiền tệ và các thị trường khác, người đứng đầu ngành xây dựng nêu rõ. Chính vì vậy, các cuộc khủng hoảng kinh tế thường bắt nguồn từ khủng hoảng thị trường tài chính, tiền tệ và thị trường BĐS.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, nếu như năm 2021, thị trường BĐS được duy trì tương đối ổn định, không rơi vào trạng thái đóng băng mà chỉ suy giảm ở một số chỉ số; thì thị trường BĐS trong 9 tháng đầu năm 2022 lại gặp khó khăn trong việc huy động các nguồn vốn và khan hiếm về nguồn cung.
Thống kê cho thấy, 9 tháng đầu năm 2022, số lượng dự án nhà ở thương mại hoàn thành là 63 dự án với 14.948 căn, bằng khoảng 50,4% số dự án so với cùng kỳ năm 2021. Số lượng dự án nhà ở thương mại được chấp thuận mới là 104 dự án với 49.737 căn, bằng khoảng 51% số dự án so với cùng kỳ năm 2021.
Lũy kế tổng lượng giao dịch (căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ, đất nền) 9 tháng tăng so cao với cùng kỳ năm 2021, với lượng giao dịch căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ là 139.350 giao dịch, tổng lượng giao dịch bằng khoảng 250% so với cùng kỳ năm 2021.
Tuy nhiên, thị trường đang có xu hướng chững lại và giảm mạnh vào quý 3-2022. Cụ thể, chỉ có 51.003 giao dịch căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ thành công, bằng khoảng 73,8% so với quý trước. Lượng giao dịch đất nền còn đạt tỷ lệ thấp hơn, chỉ có 115.129 giao dịch thành công, bằng khoảng 54%.
Đáng lưu ý, cơ cấu sản phẩm BĐS chưa phù hợp, theo đó BĐS ở các phân khúc nhà ở trung, cao cấp, BĐS du lịch có biểu hiện dư thừa. Thậm chí, nhiều phân khúc đã vượt dự báo đến năm 2025.
Trong khi đó, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân và nhà ở thương mại giá phù hợp cho đối tượng thu nhập thấp, thu nhập trung bình lại thiếu trầm trọng. Cụ thể, nhà ở xã hội mới đạt 7,79 triệu m2/12,5 triệu m2 theo yêu cầu.
Cơ cấu nguồn lực cho thị trường BĐS còn bất hợp lý, chủ yếu từ nguồn vốn tín dụng ngân hàng, vốn huy động qua phát hành trái phiếu và tiền ứng trước của khách hàng, vốn chủ đầu tư chỉ chiếm khoảng 15 - 30% tổng mức đầu tư của dự án; chưa có các nguồn vốn trung, dài hạn ổn định cho thị trường – Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị nhìn nhận.
Đồng thời, giao dịch BĐS chưa được minh bạch, hiện tượng “hai giá”, kê khai thấp hơn giá giao dịch thực nhằm trốn thuế trong giao dịch kinh doanh BĐS còn khá phổ biến.
Giá BĐS, đặc biệt là nhà ở, đất ở liên tục tăng và cao hơn so với thu nhập của người dân, khiến cho người lao động thu nhập thấp tại các đô thị, công nhân khu công nghiệp càng khó khăn trong việc tiếp cận và tạo lập chỗ ở.
