Sáng 31-5, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ đăng đàn phát biểu trong phiên thảo luận của Quốc hội về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước.
Về kỳ thi THPT quốc gia 2018, Bộ trưởng cho biết kỳ thi là tiếp nối các kỳ thi trước về đổi mới thi cử, giảm áp lực, bảo đảm khách quan. Nhưng đã xảy ra sự cố gian lận ở một số địa phương, đặc biệt là khâu chấm thi, gây bức xúc xã hội. “Rà soát lại toàn bộ quy trình, nói về nguyên nhân, về phía Bộ GD-ĐT, cá nhân tôi với trách nhiệm của Bộ trưởng phụ trách ngành, tôi xin nhận trách nhiệm và thiếu sót”, Bộ trưởng nói.
Theo đó, Bộ trưởng nhận trách nhiệm, thiếu sót ở một số việc như sau. Thứ nhất, phần mềm thi trắc nghiệm vẫn còn lỗ hổng kỹ thuật dẫn đến một số người xấu lợi dụng để làm sai lệch kết quả thi. Thứ hai, quán triệt quy chế và tập huấn nghiệp vụ ở một số khâu (nhất là khâu chấm thi) ở một số địa phương chưa chi tiết, hiệu quả chưa cao. Thứ ba, công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của Bộ GD-ĐT ở một số khâu tổ chức thi tại một số địa phương chưa sâu sát.
Về phía các địa phương, Bộ trưởng cho rằng, Ban Chỉ đạo thi cấp tỉnh của một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ vai trò chỉ đạo, tổ chức thi ở địa phương mình theo phân cấp, còn để xảy ra sai phạm. Công tác lựa chọn cán bộ tham gia tổ chức thi (nhất là ở khâu chấm thi) ở một số địa phương còn chưa chặt chẽ, chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về phẩm chất và năng lực, thậm chí suy thoái biến chất, cấu kết với nhau để cắt xén hoặc vô hiệu hóa quy trình đã được quy định cụ thể để thực hiện hành vi gian lận nâng điểm thi cho thí sinh.
Theo Bộ trưởng, ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh về gian lận thi THPT quốc gia năm 2018 tại một số địa phương, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GD-ĐT rà soát, đánh giá và hướng dẫn các địa phương xử lý. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an đã chủ trì, Bộ GD-ĐT phối hợp điều tra xác minh để xử lý các tiêu cực và gian lận thi cử tại Hòa Bình, Sơn La và Hà Giang. Do tính chất phức tạp của vụ việc nên mặc dù Bộ Công an đã rất cố gắng và khẩn trương, đã áp dụng các biện pháp nghiệp vụ, huy động phương tiện kỹ thuật tiên tiến và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan nhưng công tác điều tra, xác minh vẫn chưa thể kết thúc sớm được. “Quan điểm của chúng tôi là xử lý nghiêm minh. Bộ GD-ĐT cũng đã đề nghị các địa phương xem xét, xử lý nghiêm những cán bộ, công chức, viên chức và phụ huynh có hành vi gian lận điểm thi cho con em mình cần cương quyết đưa ra khỏi ngành giáo dục địa phương những cán bộ giáo viên có sai phạm”, Bộ trưởng nêu.
Để khắc phục hạn chế của kỳ thi năm 2018, trong kỳ thi THPT quốc gia 2019, Bộ GD-ĐT đã đề ra một số giải pháp cơ bản: tăng cường quán triệt quy chế và tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác coi thi, chấm thi, thanh tra thi… và công an các địa phương được giao nhiệm vụ cũng như kỹ năng phòng chống, phát hiện các gian lận, nhất là gian lận sử dụng công nghệ cao.
Điều động các trường ĐH-CĐ đến các tỉnh để phối hợp tổ chức thi theo nguyên tắc trường ĐH-CĐ địa phương không tham gia phối hợp tổ chức thi tại địa phương mình. Tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác coi thi, chấm thi, nhất là các địa bàn có khả năng xảy ra tiêu cực trong thi cử. Bộ GD-ĐT trực tiếp chỉ đạo tổ chức chấm bài thi trắc nghiệm, giao nhiệm vụ cho các trường đại học chủ trì, đặt camera giám sát phòng lưu trữ đề thi/bài thi, phòng chấm thi 24/24 giờ; sửa đổi, nâng cấp, hoàn thiện phần mềm chấm thi trắc nghiệm theo hướng mã hóa dữ liệu toàn bộ dữ liệu chấm thi; “đánh phách điện tử” Phiếu trả lời trắc nghiệm; tăng cường tính bảo mật, có chức năng giám sát, kiểm soát chặt chẽ người dùng, đồng thời có thể phát hiện, truy xuất các tác động trái phép vào bài thi. Đối với việc chấm bài thi tự luận (Ngữ văn) do sở GD-ĐT chủ trì, quy định chặt chẽ hơn khâu chấm 2 vòng độc lập, thực hiện chấm kiểm tra tối thiểu 5% số bài thi, trong đó các bài đạt điểm cao phải được chọn để chấm kiểm tra.
Bộ trưởng cũng đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền, các đoàn thể và đặc biệt là các vị đại biểu Quốc hội tăng cường giám sát, hỗ trợ ngành Giáo dục tổ chức Kỳ thi 2019 diễn ra thành công, lấy lại niềm tin của xã hội.
Về bạo lực học đường, đạo đức nhà giáo, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT thừa nhận, thời gian qua đã xảy ra một số vụ việc bạo lực học đường, vi phạm đạo đức nhà giáo với tính chất và mức độ phức tạp, nghiêm trọng, gây lo lắng, bức xúc trong dư luận xã hội. “Cá nhân tôi cũng rất bức xúc, lo lắng và thấy rõ trách nhiệm của mình”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói. Nhấn mạnh các giải pháp để hạn chế bạo lực học đường trong thời gian tới, Bộ trưởng cho rằng, ngành giáo dục nhận trách nhiệm chính trong việc để xảy ra bạo lực học đường. Tuy nhiên, để khắc phục tối đa tình trạng bạo lực học đường, rất cần sự quan tâm của gia đình, chăm lo của toàn xã hội, các cấp các ngành, đoàn thể ở trung ương và địa phương.
Về đạo đức nhà giáo, theo Bộ trường, với đội ngũ gần 1,5 triệu thầy cô, cán bộ quản lý, trong đó phần lớn các thày cô tâm huyết, yêu nghề, cống hiến cho sự nghiệp đổi mới giáo dục, thực hiện tốt các quy định về đạo đức nhà giáo. Tuy nhiên, có một bộ phận sa sút đạo đức. Quan điểm của Bộ là xử lý nghiêm minh các vụ việc vi phạm đạo đức nhà giáo. Bộ GD-ĐT đã đề nghị các địa phương không bố trí đứng lớp các giáo viên vi phạm đạo đức nhà giáo, kiên quyết đưa ra khỏi ngành những trường hợp vi phạm nghiêm trọng đạo đức nhà giáo theo quy định của pháp luật. Chúng tôi cũng đã chỉ đạo các cơ sở đào tạo giáo viên đổi mới chương trình đào tạo, xây dựng chuẩn đầu ra cho sinh viên gắn với chuẩn nghề nghiệp giáo viên, trong đó chú trọng tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng ứng xử sư phạm, tư vấn tâm lý học đường.
Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cũng cho rằng, bên cạnh những kết quả đã đạt được của ngành giáo dục thời gian qua, ngành giáo dục bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém gây bức xúc dự luận, hoài nghi về kết quả đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. “Sự nghiệp đổi mới giáo dục cần có thời gian mới thấy được kết quả rõ rệt. Đổi mới giáo dục lần này rất căn bản, toàn diện - chuyển từ nền giáo dục từ tiếp cập kiến thức sang phát triển phẩm chất năng lực. Phải thực hiện nhiều nhiệm vụ, trong đó có những nhiệm vụ rất mới nên bước đầu không tránh khỏi lúng túng và sai sót. Chúng tôi tiếp thu các ý kiến của đại biểu để chỉ đạo quyết liệt, sớm khắc phục được các hạn chế, yếu kém của ngành, củng cố niềm tin của xã hội”, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT chốt lại.
Trước đó, trong phiên thảo luận ngày 30-5, rất nhiều ĐBQH bức xúc về những yếu kém của ngành giáo dục trong thời gian qua.
