Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết có ý kiến đề nghị bổ sung điều khoản riêng quy định về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện hoặc cơ quan báo chí đặc thù, cho phép các cơ quan này giữ tư cách pháp nhân độc lập và không bị sáp nhập cơ học.
Tiếp thu các ý kiến, dự thảo luật đã xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện là cơ quan có nhiều loại hình báo chí, có đơn vị trực thuộc, được hưởng cơ chế tài chính đặc thù và được thành lập phù hợp với chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí quốc gia do Thủ tướng phê duyệt. Chính phủ sẽ quy định cụ thể cơ chế đặc thù về tài chính đối với từng cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, phù hợp với mức độ tự chủ. Dự thảo luật quy định, lãnh đạo cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện được kiêm nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo một hoặc các cơ quan báo chí trực thuộc.
Đáng chú ý, báo cáo giải trình nêu rõ một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và TPHCM. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết Chính phủ đã giao Bộ VH-TT-DL tổng kết quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, trong đó dự kiến đề xuất bổ sung quan điểm để Hà Nội và TPHCM được thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện. Nội dung này sẽ được cụ thể hóa trong chiến lược phát triển báo chí sau khi có ý kiến cấp có thẩm quyền.
Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật đã chỉnh lý Điều 29 theo hướng quy định quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng chặt chẽ như với báo chí truyền thống; tích hợp dịch vụ trực tuyến, bảo đảm nguyên vẹn nội dung thông tin đã đăng phát trên nền tảng số; đồng thời bổ sung quy định về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí. Chính phủ sẽ quy định chi tiết trách nhiệm của cơ quan báo chí khi sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo.
Với các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.
Dự thảo luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 4 chương, 51 điều, đã bám sát các mục tiêu, quan điểm, chính sách lớn được Quốc hội thông qua, thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác quản lý và phát triển báo chí trong giai đoạn hiện nay.
So với luật hiện hành, Luật Báo chí (sửa đổi) có những điểm mới cơ bản như:
- Xác định rõ các loại hình báo chí trong bối cảnh mới;
- Bổ sung các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, từ cơ chế tài chính đến đầu tư hạ tầng và ưu đãi thuế theo hướng khả thi hơn;
- Làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy;
- Xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú;
- Quy định cụ thể về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý đối với nội dung thông tin;
- Quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm trên các nền tảng;
- Hoàn thiện quy định về quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng và ứng dụng công nghệ mới, bao gồm việc điều chỉnh hành vi ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2026.
Điều 20 quy định về nguồn thu của cơ quan báo chí gồm:
a. Nguồn thu do cơ quan chủ quản báo chí cấp;
b. Thu từ bán báo chí in; bán quyền đọc, nghe, xem tác phẩm báo chí, các sản phẩm báo chí; quảng cáo; trao đổi, mua bán bản quyền nội dung; cho phép khai thác, sử dụng tác phẩm báo chí;
c. Thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ, liên kết của cơ quan báo chí, các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí;
d. Thu từ hoạt động tài chính và phần vốn góp vào doanh nghiệp (nếu có);
đ. Thu từ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu;
e. Thu từ thực hiện nhiệm vụ, chương trình, đề án, dự án do cấp có thẩm quyền giao, phê duyệt;
g. Thu từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học để có kinh phí phản biện, hoàn thiện, nâng cao chất lượng bài viết;
h. Nguồn thu từ tài trợ, viện trợ hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước (nếu có) và nguồn thu hợp pháp khác.
