Diễn đàn được chủ trì bởi Chủ tịch BCH Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn và Bộ trưởng Bộ NN-PTNN Lê Minh Hoan, đã đón nhận nhiều góp ý, trao đổi mang tính thực tiễn cao của bà con nông dân tiêu biểu cả nước. Công ty Cổ phần phân bón Bình Điền tiếp tục là nhà tài trợ chính của diễn đàn.
Lắng nghe và sẻ chia
Mang theo thông điệp "Cùng chia sẻ, cùng lắng nghe", diễn đàn nằm trong khuôn khổ chương trình "Tự hào nông dân Việt Nam năm 2024" là dịp để những nhà lãnh đạo cấp cao nhất của ngành nông nghiệp Việt Nam lắng nghe 126 nông dân xuất sắc, hợp tác xã tiêu biểu, doanh nghiệp chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đồng thời đề xuất, phản ánh tâm tư, nguyện vọng, kiến nghị tới Hội Nông dân Việt Nam, Bộ NN-PTNT. Trên cơ sở đó, sẽ có những báo cáo, tổng kết và đề xuất với Đảng, Nhà nước về những chính sách cụ thể để hỗ trợ người nông dân hăng hái tham gia sản xuất.
Trải qua 12 năm thực hiện chương trình Tự hào nông dân Việt Nam, trong đó có 9 lần tổ chức Diễn đàn Nông dân Quốc gia, Công ty CP Phân bón Bình Điền luôn là nhà tài trợ chính duy nhất và là đồng tổ chức chương trình.
Chia sẻ với những mất mát, khó khăn của người nông dân sau cơn bão số 3 (bão Yagi), Bộ trưởng Bộ NN-PTNN Lê Minh Hoan nói: "Bà con mình mạnh mẽ lắm. Từ Lào Cai, Yên Bái, hay Hải Dương…, chỉ 2-3 ngày sau khi mưa lũ đi qua, bà con đã gieo trồng hoa màu trở lại.
Một trong những vấn đề mà nhiều bà con quan tâm nhất hiện nay là làm thế nào có vốn để sớm khôi phục lại sản xuất. Vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước đã vào cuộc rất nhanh, rất sớm, chỉ đạo các ngân hàng thương mại cùng vào cuộc giúp bà con tháo gỡ khó khăn, tái thiết sản xuất và cuộc sống. Chúng tôi sẽ tiếp tục có cuộc họp với đại diện Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng để bàn bạc làm sao đồng vốn sớm đến tay bà con. Bà con cứ yên tâm, Bộ NN-PTNT cũng như cá nhân Bộ trưởng sẽ luôn đồng hành cùng bà con trên con đường vượt khó, làm giàu”.
Đã có 20 nông dân xuất sắc và HTX tiêu biểu đặt câu hỏi, trước đó, hàng trăm nông dân đã bày tỏ tâm tư, nguyện vọng cùng những trăn trở, kiến nghị. Nội dung trao đổi xoay quanh việc tái thiết và phục hồi sản xuất sau thiên tai do cơn bão số 3 (bão Yagi) và lũ lụt vừa qua, trong đó có hỗ trợ về cây giống, con giống, vật tư nông nghiệp đầu vào, chính sách hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp, nhất là cần tạo điều kiện khoanh nợ, giãn nợ và cho vay nguồn vốn mới đối với những nông dân bị thiệt hại trực tiếp từ bão lũ, giúp nông dân nhanh chóng khôi phục sản xuất.
Bên cạnh đó là những vấn đề về cơ chế, chính sách để thúc đẩy sản xuất nông nghiệp xanh, bền vững, giảm phát thải, hướng tới mục tiêu Net Zero... Nhiều nông dân cũng quan tâm đến cơ chế, chính sách hỗ trợ, động viên nông dân, về tiếp tục đổi mới hình thức sinh hoạt của hội viên, như thành lập các câu lạc bộ nông dân, phát huy hiệu quả, vai trò hoạt động của các chi, tổ hội nghề nghiệp làm cơ sở, nền tảng để thành lập các tổ hợp tác, HTX; vấn đề về hỗ trợ, xây dựng thương hiệu nông sản, quảng bá nông sản trên các nền tảng số…
Tri thức hóa nông dân
Bộ trưởng NN-PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh, bà con nông dân đang khó cả hai đầu, đầu vào cho sản xuất và đầu ra cho tiêu thụ sản phẩm, bởi cái bẫy sản xuất nhỏ, lẻ, manh mún, khiến cho chi phí đầu vào tăng cùng với khó khăn và tắc nghẽn đầu ra của sản phẩm. Thói quen mua chịu vật tư đầu vào tại các đại lý làm cho giá vật tư luôn cao, đến khi thu hoạch, sau khi trả hết nợ, người sản xuất không còn được bao nhiêu. Nếu có HTX, nông dân sẽ nhận được vật tư đầu vào với giá sỉ, đầu ra sản phẩm lại có nơi bao tiêu, không sợ bị ép giá. Bên cạnh đó, còn được tư vấn của giới chuyên gia, nhà khoa học, mà sản xuất riêng lẻ sẽ không tài nào làm được.
“Người nông dân phải thay đổi. Không thay đổi thì không có cơ hội phát triển. Hợp tác xã đơn giản là tinh thần hợp tác, điều mà ta còn đang thiếu. Các nông dân xuất sắc, hợp tác xã tiêu biểu phải là hạt nhân lan tỏa tinh thần HTX để đưa sản xuất nông nghiệp thoát khỏi rào cản manh mún, nhỏ lẻ. Tôi đặt hàng 63 nông dân xuất sắc, 63 HTX tiêu biểu toàn quốc năm nay là những thủ lĩnh ở nông thôn, có trách nhiệm giúp nông dân xung quanh mình thay đổi. Nông dân thay đổi, nông thôn sẽ thay đổi và nông nghiệp sẽ thay đổi theo hướng tiên tiến, đi lên. Đừng để ai biết nhà nấy, không ai chịu ai, không ai chơi với ai trong lĩnh vực sản xuất.
Phải tri thức hóa nông dân để người nông dân bớt mong manh đi. Giúp họ mỗi ngày hiểu thêm một chút, biết thêm một chút bằng nhiều cách, nhiều con đường chứ không cứ phải mở trường, mở lớp. Cuối cùng người nông dân phải nói: đã đến lúc ta không thể nghĩ như cũ, làm như đã làm bao đời nay được nữa. Phải thích ứng, chủ động thích ứng với mọi sự biến đổi để thay đổi. Phải chuyển nhanh từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp: Sản xuất cho ai? Sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Phải hợp tác, liên kết thị trường, giảm chi phí, giảm phát thải khí nhà kính để có nền nông nghiệp bền vững. Hơn ai hết, những nông dân xuất sắc phải là những nông dân tử tế.