Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, biên giới lãnh thổ luôn mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thiêng liêng đối với mỗi quốc gia, dân tộc, nhất là đối với Việt Nam, đất nước có lịch sử gắn liền với nhiều cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và bảo vệ đất nước.
Theo Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, sau khi ký Hiệp ước biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc ngày 30-12-1999, Chính phủ quyết định thành lập Ban chỉ đạo Chính phủ về phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền giữa Việt Nam - Trung Quốc, với cơ quan thường trực là Bộ Ngoại giao, thành lập các ban chỉ đạo phân giới cắm mốc thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ TN-MT, Bộ NN-PTNT, Bộ Xây dựng và Ban chỉ đạo phân giới cắm mốc các tỉnh biên giới Việt - Trung.
Ngày 31-12-2008, việc phân giới cắm mốc kết thúc. Hai bên đã phân giới trên thực địa toàn tuyến biên giới dài 1.449,566km, cắm 1.971 cột mốc, bao gồm một cột mốc ở ngã ba biên giới Việt Nam - Lào - Trung Quốc, hơn 1.548 cột mốc chính và 422 cột mốc phụ. Hệ thống mốc giới này đã được đánh dấu, ghi nhận và mô tả phù hợp với địa hình thực tế, đảm bảo tính khách quan, khoa học, rõ ràng, ổn định và bền vững lâu dài.
Để đi đến kết quả này, hai nước đã phải trải qua gần chục năm bền bỉ nỗ lực phấn đấu, tiến hành 9 vòng đàm phán chính thức cấp Chính phủ, rất nhiều cuộc gặp hai trưởng đoàn, 39 vòng đàm phán cấp Chủ tịch Ủy ban liên hợp phân giới cắm mốc.
Ngày 18-11-2009, tại Bắc Kinh, Trung Quốc, đại diện Chính phủ hai nước đã ký ba văn kiện pháp lý về biên giới đất liền giữa Việt Nam - Trung Quốc, bao gồm: (1) Nghị định thư phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc, (2) Hiệp định về quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc và (3) Hiệp định về cửa khẩu và quản lý cửa khẩu để ghi nhận toàn bộ thành quả phân giới cắm mốc biên giới trên thực địa, xác lập các quy định pháp lý để phối hợp thực hiện công tác quản lý, bảo vệ biên giới, quản lý, phát triển cửa khẩu giữa hai nước.
Tiếp đó, ngày 14-7-2010, ba văn kiện pháp lý về biên giới đất liền giữa Việt Nam và Trung Quốc có hiệu lực, hai bên đã chính thức quản lý đường biên giới đất liền theo các văn kiện này.
Theo Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, việc hoàn thành phân giới cắm mốc có ý nghĩa lịch sử to lớn, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử xây dựng đường biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc, đáp ứng nguyện vọng nhân dân hai nước, góp phần tạo dựng, duy trì môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực và thế giới.
Kể từ sau khi hoàn thành phân giới cắm mốc tuyến biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc và bắt đầu triển khai quản lý biên giới theo ba văn kiện pháp lý đến nay, nhìn chung tình hình biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc cơ bản ổn định, hệ thống đường biên, mốc giới được giữ vững, trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới được đảm bảo.
Tại hội nghị, các đại biểu đã nghe các tham luận liên quan đến vấn đề biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc; đánh giá những thành tựu, kết quả và cả những tồn tại, hạn chế nảy sinh trong công tác quản lý, bảo vệ biên giới để rút ra bài học kinh nghiệm, tìm biện pháp tháo gỡ những vướng mắc.
