Theo thống kê, hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên tại Việt Nam truy cập internet mỗi ngày. Tuy nhiên, chỉ 36% trong số này biết cách tự bảo vệ mình khi gặp nguy hiểm trên mạng. Trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng tâm lý và bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em. Nhiều nạn nhân bị cắt liên lạc với gia đình, bị ép tham gia vào các hoạt động tống tiền hoặc buôn người.
Bà Mai Hương Giang, Phó Cục trưởng Cục Báo chí, cảnh báo, trong khi internet mở ra nhiều cơ hội học tập và sáng tạo, thì không gian mạng cũng tiềm ẩn các rủi ro như lừa đảo, bắt nạt, xâm hại và tiếp cận nội dung độc hại. Bạo lực trực tuyến đang ngày càng tinh vi, vượt qua các biện pháp kiểm soát thông thường.
Để ứng phó với thực trạng trên, Việt Nam đã triển khai chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021–2025” theo Quyết định 830 của Thủ tướng Chính phủ. Chương trình đặt mục tiêu tăng cường kỹ năng số, bảo vệ thông tin cá nhân và ngăn chặn các hành vi xâm hại trẻ em trên không gian mạng.
Nhiều chiến dịch truyền thông như “Không một mình”, “Chậm mà chắc” cũng đã được triển khai, nhấn mạnh vai trò của gia đình, nhà trường và cộng đồng trong việc đồng hành cùng trẻ em.
Theo bà Lê Thị Mai Quyên, Tổng đài Quốc gia Bảo vệ trẻ em 111, phụ huynh cần trang bị cho con kỹ năng cơ bản với nguyên tắc “3 không”: không chia sẻ thông tin cá nhân, không gặp người lạ qua mạng, không im lặng khi bị đe dọa hay làm phiền.
Cùng với đó, các trường học được khuyến nghị tích cực tuyên truyền, xây dựng đội ngũ học sinh nòng cốt lan toả kiến thức, kết hợp giáo viên chuyên trách xử lý các vụ việc là những giải pháp được đề xuất nhằm nâng cao kỹ năng số cho học sinh và tạo môi trường mạng an toàn.
Cục Báo chí cũng nhấn mạnh vai trò dẫn dắt của báo chí trong việc định hướng xã hội, phản ánh chính sách và lan tỏa mô hình hiệu quả. Báo chí không chỉ đưa tin, mà còn là cầu nối truyền thông giúp trẻ em và phụ huynh nhận diện rủi ro, nâng cao kỹ năng số và ứng xử lành mạnh trên nền tảng số.
Ở góc độ an ninh mạng, bà Đinh Thị Như Hoa, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao (Bộ Công an), cảnh báo các mối nguy từ công nghệ mới, đặc biệt là deepfake, lộ dữ liệu sinh trắc học và việc AI bị lợi dụng để sản xuất nội dung xâm hại trẻ em.
Bà lưu ý, ảnh chân dung, một loại dữ liệu sinh trắc học, khi đã bị rò rỉ thì không thể thay đổi, dễ bị sử dụng vào các hành vi mạo danh và vượt qua xác thực bảo mật.
Cùng đó, việc trẻ tương tác quá nhiều với AI có thể gây ảnh hưởng tâm lý, giảm kỹ năng xã hội và gây lệ thuộc vào công nghệ thay vì tư duy độc lập, một hệ lụy dài hạn đối với thế hệ trẻ. Không gian mạng ngày nay là một phần không thể tách rời trong cuộc sống của trẻ em. Tuy nhiên, chính sự phát triển quá nhanh của công nghệ, cộng với khoảng trống về kỹ năng số và thiếu sự đồng hành từ người lớn, đang khiến nhiều em trở thành nạn nhân của bắt nạt, xâm hại và lừa đảo trực tuyến.
