Phương bị truy nã về hành vi Tổ chức đưa người khác ra nước ngoài trái phép.
Theo hồ sơ vụ án, vào tháng 9-2005, Mã Thị Phương đã cùng đồng bọn tổ chức đưa người khác ra nước ngoài. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Tam Đường (tỉnh Lai Châu) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với Mã Thị Phương về tội Tổ chức đưa người khác ra nước ngoài trái phép.
Ngày 21-12-2005, Tòa án nhân dân huyện Tam Đường tuyên phạt Mã Thị Phương 24 tháng tù giam. Do đang nuôi con nhỏ, Phương được hoãn thi hành án phạt tù. Trong thời gian này, Mã Thị Phương đã vượt biên trái phép, bỏ trốn sang Trung Quốc.
Quyết tâm không để đối tượng trốn ngoài vòng pháp luật, đến tháng 3-2024, các trinh sát nắm được thông tin Mã Thị Phương đang lẩn trốn ở huyện Kim Bình (Trung Quốc).
Ban chuyên án của Công an tỉnh Lai Châu xác định sau khi bỏ trốn sang Trung Quốc, Mã Thị Phương đã sử dụng tên giả Mã Lệ Hoa, đối tượng thường xuyên thay đổi chỗ ở.
Với sự hỗ trợ của Công an Trung Quốc, vào hồi 14 giờ ngày 28-6, ban chuyên án đã bắt được đối tượng Mã Thị Phương.