Nhiều năm qua, các địa phương trên địa bàn tỉnh Kon Tum đã đầu tư các dự án TĐC, giãn dân tại các huyện Đắk Glei, Sa Thầy, Kon Plông, Đắk Hà… tuy nhiên, phần lớn chưa thu hút được dân đến ở. Dự án quy hoạch bố trí dân cư xã Đắk Long (huyện Đắk Hà, tỉnh Kon Tum) từng được Báo SGGP phản ánh có nhiều tồn tại như dự án đã kết thúc nhưng số hộ di dân lên khu TĐC chưa đạt như mục tiêu đề ra; quỹ đất sản xuất tại khu TĐC không đảm bảo, trung bình mỗi hộ lên khu TĐC chỉ nhận được khoảng 33% đất sản xuất so với mục tiêu dự án được duyệt; có 42/126 hộ lên khu TĐC canh tác sau đó quay lại làng cũ sinh sống. Mới đây, khi trở lại dự án trên, chúng tôi còn phát hiện có tình trạng mua bán đất sản xuất cấp cho người dân TĐC.
Theo ông A Điêu, Thôn phó thôn Pa Cheng (xã Đắk Long), thôn phát hiện tình trạng mua bán đất sản xuất cấp cho dân TĐC từ khoảng 4 năm trước và mới đây cũng phát hiện. Người dân mua bán bằng giấy viết tay. Người bán là các hộ thuộc diện di dời lên khu TĐC nhưng chưa đến ở. Còn người mua là người trong thôn, xã. Đất được bán với giá “rẻ bèo”, có hộ đòi bán 400 cây cà phê với giá 30-40 triệu đồng. Sự việc đã được ông báo lên xã.
Ông Trần Ngọc Trực, Bí thư Đảng ủy xã Đắk Long, cho biết, tình trạng mua bán đất sản xuất cấp cho dân TĐC vẫn âm thầm xảy ra. Việc này do người dân tự ý mua bán với nhau, không thông qua chính quyền. Đất sản xuất cấp cho người dân TĐC chưa được phép mua bán. Lo người dân không có đất sản xuất, nên xã đã chỉ đạo quyết liệt, tuyệt đối không để sang nhượng dưới các hình thức.
Dự án TĐC thủy điện Đắk Đrinh (triển khai tại xã Đắk Nên, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) sẽ bố trí, di dời chỗ ở mới cho 192 hộ dân với 843 khẩu. Theo báo cáo của Sở NN-PTNT tỉnh Kon Tum, tính đến tháng 6-2023, có 50/192 hộ dân TĐC bỏ về làng cũ. Còn dự án bố trí sắp xếp dân cư vùng thiên tai và đặc biệt khó khăn trên địa bàn huyện Đắk Glei triển khai 2 giai đoạn. Giai đoạn 1, xây dựng từ năm 2010-2018, có 196/248 hộ đến ở; giai đoạn 2 từ năm 2018-2020, có 152/273 hộ đến ở. Việc người dân chưa đến nơi ở mới có nhiều lý do, trong đó có việc dân đã làm nhà kiên cố tại nơi ở cũ, mức hỗ trợ của Nhà nước còn thấp...
Còn tại huyện Sa Thầy, dự án đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ giãn dân làng Xộp, xã Mô Rai có vai trò quan trọng trong việc ổn định dân cư xã biên giới, cũng đang gặp khó khăn, không có vốn để thực hiện. Đến tháng 6-2023, nguồn vốn ngân sách huyện chỉ mới bố trí cho dự án hơn 1,9 tỷ đồng trong tổng số 88 tỷ đồng. Ông Nguyễn Kim Thái, Chủ tịch UBND huyện Sa Thầy, cho biết, dự án đang giai đoạn triển khai và huyện đang đấu giá đất để lấy kinh phí triển khai dự án.
