Bảo tàng Lịch sử quốc gia lên tiếng về thông tin báu vật Champa là giả

Lãnh đạo Bảo tàng Lịch sử quốc gia cho biết, bộ sưu tập này của nhà sưu tập Đào Danh Đức đã được bảo tàng tiếp xúc và nghiên cứu từ năm 2013. Từ đó đến nay, các cán bộ bảo tàng đã đối sánh với tư liệu, hiện vật đang lưu giữ tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, Bảo tàng Lịch sử TPHCM và sưu tập Bảo vật Hoàng cung Triều Nguyễn đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.

Bảo tàng cũng đã thành lập Nhóm nghiên cứu, giám định, đồng thời mời các chuyên gia có kinh nghiệm trong việc nghiên cứu, giám định cổ vật, như: PGS-TS Ngô Văn Doanh - chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực nghiên cứu nghệ thuật và văn hóa Champa; TS Phạm Quốc Quân, TS Nguyễn Đình Chiến. Đây đều là những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực giám định cổ vật.

“Trong quá trình giám định, các chuyên gia cũng như nhóm nghiên cứu, giám định của bảo tàng đều nhận thấy những hiện vật trong sưu tập của Đào Danh Đức đều có lớp patin xỉn màu theo sự bào mòn của thời gian, cùng những dấu vết sứt, móp, thủng, rách… rất tự nhiên, thể hiện rõ nét sự chân xác của cổ vật”, ông Nguyễn Văn Đoàn khẳng định.

Các chuyên gia cũng rất quan tâm đến kỹ thuật chế tác, các dấu hiệu cho thấy rõ những hiện vật này đều được tạo tác bằng kỹ thuật gò, dát, dập, chạm và hàn ghép thủ công bằng nhựa thực vật.

Các họa tiết trang trí dày, nhỏ nhưng không rườm rối, rất tinh mĩ, phản ánh trình độ điêu luyện của người thợ kim hoàn đương thời. Khi so sánh với sưu tập đồ trang sức thời Chúa Nguyễn (thế kỷ 17 - 18) hiện lưu giữ tại bảo tàng, cũng cho thấy nét tương đồng về kỹ thuật tạo tác kim hoàn.

Cũng theo ông Đoàn, bảo tàng đã đề nghị chủ sưu tập cho phân tích thành phần hợp kim của từng hiện vật bằng phương pháp chụp huỳnh quang tia X để xác định thành phần hợp kim.

“TỶ lệ vàng, bạc của các hiện vật trong sưu tập Đào Danh Đức hoàn toàn tương đồng với những hiện vật cùng chất liệu được chúng tôi khai quật tại di tích tháp Cấm Mít (Đà Nẵng) và một số hiện vật Champa trong sưu tập hiện đang lưu giữ tại bảo tàng”, lãnh đạo bảo tàng khẳng định.

Những viên đá được khảm và đính trên hiện vật được tiến hành giám định và xác định là đá tự nhiên. Từ kết quả giám định hiện trạng, kỹ thuật chế tác, đối sánh tư liệu và phân tích thành phần hợp kim và đá, đều xác định tính chân xác của sưu tập hiện vật này.

Tuy nhiên, khi xác định niên đại, nhận thấy trang trí trên sưu tập này có sự kế thừa đậm nét các phong cách nghệ thuật trên nên bước đầu, các chuyên gia đặt sưu tập này trong một khung niên đại tương thích với bối cảnh lịch sử (thế kỷ 16-19). Đây cũng là hiện tượng chúng ta thường thấy trong nền văn hóa Đông Sơn - Đại Việt, hay Óc Eo - Mạc Cửu…

“Do vậy, chúng tôi cho rằng sưu tập cổ vật của Đào Danh Đức nằm trong giai đoạn muộn của văn hóa Champa, thế kỷ 17 - 18, trước khi Champa được sáp nhập vào Đại Nam dưới Triều vua Minh Mạng, thời Nguyễn, năm 1832”, ông Nguyễn Văn Đoàn thông tin.