Tính từ bộ phim đầu tiên tham gia năm 1984, phải 39 năm sau Dương Tử Quỳnh mới chạm đến đỉnh cao trong sự nghiệp. Khởi đầu là một hoa hậu, cô từng bị chê là “bình hoa di động”, từng bị phân biệt đối xử và cả sự kỳ thị khi lấn sân Hollywood. Cô cũng từng tạm ngưng sự nghiệp một thời gian ngắn để phản đối chuyện bị sắp đặt vai diễn. Ở tuổi ngoài 60, có nhiều người nói cô nên nghỉ hưu hay cô đã hết thời. Nhưng cuối cùng, Oscar đã gọi tên Dương Tử Quỳnh - ngôi sao châu Á đầu tiên thắng giải Nữ diễn viên chính xuất sắc.
Không hẹn mà gặp, cả 4 diễn viên thắng giải về diễn xuất năm nay đều có một điểm chung ở từ khóa “hết thời”. Quan Kế Huy (Nam phụ xuất sắc) từng không có việc làm để duy trì thẻ bảo hiểm y tế, chấp nhận lui về phía sau máy quay. Brendan Fraser (Nam chính xuất sắc) - tài tử điển trai vạn người mê của series The Mummy cũng từng sang chấn tâm lý vì bị lạm dụng tình dục, sự nghiệp đi xuống. Và Jamie Lee Curtis (Nữ phụ xuất sắc) sau 45 năm miệt mài cống hiến, những tưởng đã đi đến con dốc bên kia của sự nghiệp, đã có lần đầu tiên được đề cử và may mắn đã mỉm cười với cô.
Hết thời là khái niệm ám ảnh với những người làm nghệ thuật. Họ được ví như con tằm, đến chết vẫn muốn vương tơ. Nhưng, không phải ai cũng giữ được hào quang cho đến khi rời xa cõi tạm. Rất nhiều người, khi đã lên đến một đỉnh cao nào đó của sự nghiệp đã không thể bước đến một đỉnh cao mới. Không ít người đã phải sống trong cảnh “ăn mày dĩ vãng”. Có mấy ai đủ mạnh mẽ để trở lại và chinh phục thành công những thử thách mới. Quy luật tre già măng mọc, sóng sau xô sóng trước đặc biệt khốc liệt với môi trường nghệ thuật, cả ở thế giới cũng như ở Việt Nam. Ở đâu khán giả cũng thường thích những gì trẻ trung, tươi mới, hợp thời.
Thu hẹp góc nhìn vào nghệ thuật thứ 7, cả ở điện ảnh hay truyền hình, hiếm hoi lắm mới có những dự án để những nghệ sĩ gạo cội như NSND Lê Khanh, NSND Lan Hương, NSND Như Quỳnh, NSƯT Thanh Quý… có cơ hội bộc lộ khả năng diễn xuất bậc thầy của mình. Họ vẫn được lựa chọn, nhưng đa phần chỉ là dàn bao, là điểm tựa để nâng bước các tài năng trẻ. Thực tế đó, hiển nhiên phải chấp nhận, nhưng nghĩ vẫn cứ thấy chạnh lòng. Ai còn đau đáu, vẫn cứ làm nghề một cách bình lặng, chăm chỉ và coi nó cũng như bất kỳ nghề nào trong xã hội. Biết chấp nhận, học cách chấp nhận có lẽ cũng là cách để họ bớt tơ vương cho chính mình. Nhưng, biết đâu sau những tượng vàng Oscar vừa được trao cho những nghệ sĩ gạo cội lại có một sự chuyển biến tích cực nào đó. Và, sẽ còn nhiều người hơn nữa như Dương Tử Quỳnh sẽ được cất tiếng “đừng để bất kỳ ai đó nói bạn đã hết thời”.
