Trình bày tờ trình của Tòa án Nhân dân tối cao (TANDTC) về vấn đề này tại phiên họp, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Du cho biết, dự án Pháp lệnh này có nhiều nội dung tương ứng với Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13 của UBTVQH quy định về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân. Tuy nhiên, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Pháp lệnh này là người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi (người bị đề nghị) và việc đưa họ vào cơ sở cai nghiện bắt buộc không phải là biện pháp xử lý hành chính, nên dự thảo pháp lệnh đặt ra mục tiêu bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người bị đề nghị, bảo đảm thủ tục thân thiện, phù hợp với tâm lý của người dưới 18 tuổi.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp (UBTP) Lê Thị Nga, đại diện cơ quan thẩm tra nhận xét, dự thảo Pháp lệnh đã cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020).
Về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau, Chủ nhiệm UBTP nêu rõ, liên quan đến điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; điều kiện tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại, đa số ý kiến trong UB tán thành quy định nội dung này trong dự thảo Pháp lệnh. “Luật Phòng, chống ma túy chưa quy định về nội dung này; do đó, nếu không quy định trong dự thảo Pháp lệnh thì không có căn cứ pháp lý để áp dụng, thi hành. Khi quy định trình tự, thủ tục đưa đối tượng vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, thì cũng cần quy định các điều kiện hoãn, miễn, tạm đình chỉ việc chấp hành ngay trong dự thảo Pháp lệnh. Quy định này phù hợp với thẩm quyền của UBTVQH tại khoản 5, điều 33 của Luật Phòng, chống ma túy”, người đứng đầu UBTP giải thích.
Về thủ tục thân thiện, UBTP thấy rằng, dự thảo Pháp lệnh đã có một số quy định của thủ tục thân thiện, tuy nhiên, đây là loại việc có tính chất đặc thù, tác động trực tiếp đến người dưới 18 tuổi, nên cần bổ sung quy định về nguyên tắc bảo đảm thủ tục thân thiện và bảo đảm lợi ích tốt nhất của người bị đề nghị tại phần quy định chung trong dự thảo Pháp lệnh; đồng thời rà soát để bổ sung các quy định của thủ tục thân thiện vào các điều khoản có liên quan trong dự thảo pháp lệnh (như các phiên họp phải được tổ chức thân thiện; phòng họp thân thiện, an toàn, vị trí chỗ ngồi thân thiện; yêu cầu đối với việc hỏi người bị đề nghị; các yêu cầu khác hỗ trợ người bị đề nghị; tham vấn ý kiến chuyên gia...).
Về thời hiệu xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, dự thảo Pháp lệnh không quy định vấn đề này. UBTP có 2 loại ý kiến. Đa số ý kiến cho rằng, người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi được coi là người có bệnh và cần được chữa bệnh. Do đó, dự thảo Pháp lệnh không nên quy định thời hiệu đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là phù hợp.
Tuy vậy, cũng có ý kiến cho rằng, cần quy định thời hiệu xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Khi người nghiện ma túy có hành vi thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1, điều 33 của Luật Phòng, chống ma túy, nhưng trong một thời gian hợp lý (khoảng 3 tháng) kể từ ngày có hành vi mà không bị xem xét đưa đi cai nghiện bắt buộc, thì không đề nghị xem xét, quyết định đưa họ đi cai nghiện nữa.
