Cuối tháng 4 này là hết thời hạn 6 tháng để Việt Nam tiến hành các biện pháp khắc phục “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) đối với mặt hàng thủy sản xuất khẩu. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) đã thực hiện nhiều giải pháp mạnh nhằm chấm dứt tình trạng xâm phạm vùng biển nước ngoài để đánh bắt hải sản trái phép. Nỗ lực đó đã mang lại những kết quả hết sức khả quan.
Lực lượng cảnh sát biển tuyên truyền cho ngư dân không đánh bắt trái phép Tàu cá vi phạm giảm mạnh BR -VT là tỉnh có đội tàu cá đứng thứ 2 trong cả nước với 6.282 tàu cá (khoảng 40.000 lao động), trong đó tàu đánh bắt xa bờ (90CV trở lên) chiếm gần một nửa. Những năm gần đây, do ngư trường của ta bị cạn kiệt, nhiều chủ tàu đã làm liều đưa tàu sang vùng biển nước bạn khai thác trái phép. BR-VT cũng là tỉnh có số lượng lớn tàu và thuyền viên bị nước ngoài bắt giữ. Từ năm 2013 đến hết năm 2017, toàn tỉnh có 171 tàu với tổng số 1.336 ngư dân bị bắt giữ, trong đó cao điểm là năm 2017 với 61 tàu và 490 ngư dân. Hành động này không chỉ gây thiệt hại cho chủ tàu, ngư dân bị phạt tù và phạt tiền, mà còn ảnh hưởng đến ngoại giao. Nghiêm trọng hơn, EC đã rút “thẻ vàng” có giá trị 6 tháng đối với mặt hàng thủy sản xuất khẩu của Việt Nam vào ngày 23-10-2017. Nếu chúng ta không có nỗ lực tuân thủ việc khai thác cá hợp pháp trên biển thì sau ngày 24-4, EU sẽ rút thêm “thẻ đỏ”. Vào cuối năm 2017, tỉnh đã ban hành liên tiếp 2 chỉ thị và thực hiện nhiều nhóm giải pháp mạnh mẽ, như không cấp giấy phép khai thác thủy sản; không cho đóng mới đối với chủ tàu có tàu cá tái phạm, tàu cá bị bắt giữ chuộc, thả hoặc trốn về nước; đình chỉ vĩnh viễn đối với tàu cá tái phạm. Đồng thời, lực lượng bộ đội biên phòng (BĐBP), cảnh sát biển đóng chân trên địa bàn cũng tăng cường các buổi tuyên truyền, phát tờ rơi cho bà con ngư dân các địa phương có nhiều tàu cá đánh bắt hải sản xa bờ. Và những nỗ lực của các lực lượng và ngành chức năng, BR-VT đã có kết quả hết sức khả quan. Trong 3 tháng đầu năm 2018, toàn tỉnh chỉ xảy ra 1 vụ với 3 phương tiện có 25 ngư dân vi phạm, giảm 6 vụ với 7 tàu và 54 ngư dân so với cùng kỳ năm ngoái và đặc biệt ý thức của bà con ngư dân cũng chuyển biến rất rõ rệt trong việc không xâm phạm vùng biển nước ngoài để đánh bắt trái phép. Ông Thái Thuần Niên (xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền), chủ tàu cá có 2 tàu bị Malaysia bắt giữ năm 2015, chia sẻ: Năm đó tàu thì bị thu giữ, 13 ngư dân bị giam mấy tháng, cuộc sống trong tù hết sức khổ cực và gia đình phải lo tiền nong để đưa người về. Thiệt hại mất gần 4 tỷ đồng nên gia đình tôi cũng chuyển sang nghề khác. Ông khuyên: “Ngư dân nên đánh bắt trong vùng biển của ta, dù ngư trường không còn dồi dào như trước, chứ sang bên đó đánh bắt được 1-2 chuyến rồi bị tịch thu tài sản, bắt người thì hậu quả sẽ hết sức nặng nề”.Kiểm tra gắt gao việc xuất bến, lên cá Tiếp tục thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và các bộ ngành Trung ương nhằm góp phần tháo gỡ “thẻ vàng” của EC, UBND tỉnh BR-VT đã ban hành Kế hoạch số 794 để thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá trên địa bàn tỉnh. Kế hoạch nhằm ngăn chặn các hoạt động đánh bắt bất hợp pháp, đồng thời tuyên truyền nâng cao nhận thức cho ngư dân tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế cũng như các biện pháp bảo tồn nguồn lợi thủy sản hướng tới khai thác bền vững. Tỉnh sẽ thành lập 5 văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát tại 5 cảng có số lượng tàu cá cập bến, xuất bến nhiều, gồm các cảng: Cát Lở, Lộc An, Bến Đá, Bình Châu, Hưng Thái. Thành phần ban đại diện gồm lực lượng của Sở NN-PTNT, BĐBP và ban quản lý cảng cá. Văn phòng sẽ trực 24/24 giờ để kiểm tra các tàu cá xuất bến về các loại giấy tờ, hồ sơ, ngư cụ, thiết bị thông tin liên quan tới tàu và thuyền viên. Đặc biệt ưu tiên kiểm tra với những tàu hành nghề lưới kéo, tàu cá hoạt động sai mục đích ngành nghề khai thác hoặc có dấu hiệu nghi ngờ đánh bắt hải sản ở vùng biển nước ngoài. Sau kiểm tra, các tàu có giấy xác nhận đủ điều kiện của văn phòng thì đại điện của BĐBP mới đóng dấu cho tàu xuất bên theo quy định. Với các tàu khi về bến, lên cá thì 100% tàu được kiểm tra, giám sát khai báo khi cập cảng, thu nộp nhật ký khai thác, kiểm tra ngư cụ và đảm bảo thanh tra 20% sản lượng lên bến đối với cá ngừ, 5% sản lượng lên bến với thủy sản khác theo khuyến cáo của EC. Đồng thời hải quan, cảng vụ hàng hải và cơ quan quản lý chất lượng kiểm tra 100% nguyên liệu và sản phẩm thủy sản nhập khẩu có nguồn khai thác từ nước ngoài vào tỉnh, ngăn chặn và xử lý các tàu nước ngoài vận chuyển nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc trái phép vào tỉnh. Tỉnh cũng sẽ thực hiện công tác tuyên truyền tới từng tàu, thuyền viên trên địa bàn tỉnh. Theo Đại tá Lê Văn Thu, Chính ủy Cảnh sát biển Vùng 3, đi cùng với công tác tuyên truyền, trong thời gian tới, lực lượng cảnh sát biển sẽ tăng cường tàu thuyền đến các vùng biển giáp ranh để bảo vệ ngư dân và ngăn chặn, xử lý kịp thời những trường hợp vi phạm.
Thượng tá Phạm Văn Hòe, Phó Chủ nhiệm Chính trị BĐBP tỉnh BR-VT, cho biết nhằm ngăn chặn các tàu cá vi phạm, BĐBP đã yêu cầu các chủ phương tiện trước khi xuất bến đều phải ký cam kết không vi phạm, đồng thời sẽ tiếp tục điều tra, triệt phá đường dây môi giới đưa tàu sang nước ngoài đánh bắt trái phép.
