Ưu tiên năng lượng sạch
Được công bố tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ASEAN - Australia tại thành phố Melbourne ngày 4-3, chương trình “Cửa sổ Năng lượng sạch và Khí hậu” sẽ cung cấp nguồn tài trợ trong nhiều năm cho các chương trình khí hậu và năng lượng sạch, trong đó có xây dựng năng lực kỹ thuật; đảm bảo Australia và các nước ASEAN chia sẻ kiến thức chuyên môn, học hỏi lẫn nhau. Dựa trên sự hợp tác hiện có, chương trình sẽ cho phép các cơ quan thuộc Chính phủ Liên bang, bang và vùng lãnh thổ Australia mở rộng, duy trì mối quan hệ lâu dài với các đối tác Đông Nam Á về biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng sạch. Chương trình cũng sẽ bao gồm nguồn tài trợ linh hoạt để đáp ứng yêu cầu của các quốc gia đối tác.
“Cửa sổ Năng lượng sạch và Khí hậu” là sáng kiến đầu tiên được thiết kế trong khuôn khổ chương trình “Quan hệ Đối tác giữa chính phủ Australia và các chính phủ Đông Nam Á” từng được chính phủ của Thủ tướng Anthony Albanese công bố năm 2023. Chương trình cũng sẽ hỗ trợ thực hiện “Chiến lược kinh tế Đông Nam Á của Australia đến năm 2040”, trong đó ghi nhận vai trò quan trọng của quan hệ đối tác giữa các chính phủ cũng như các cơ hội và thách thức của việc chuyển đổi năng lượng sạch.
Ngoài ra, cũng tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia, Ngoại trưởng Australia Penny Wong tuyên bố nước này sẽ đầu tư thêm 222,5 triệu AUD (khoảng 145 triệu USD) để hỗ trợ khả năng phục hồi và thịnh vượng của tiểu vùng Mekong ở Đông Nam Á thông qua Quan hệ đối tác Mekong - Australia. Giai đoạn tài trợ thứ hai trong 5 năm tới sẽ giải quyết các ưu tiên và thách thức chung với trọng tâm là cải thiện an ninh nguồn nước, ứng phó với biến đổi khí hậu và chống tội phạm xuyên quốc gia.
Hợp tác an ninh
Cùng ngày, phát biểu tại Diễn đàn Hợp tác hàng hải trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia, Ngoại trưởng Australia Penny Wong cho biết, nước này có thể tăng thêm nguồn tài trợ nhằm thúc đẩy hợp tác an ninh hàng hải với các nước ASEAN trong bối cảnh tình hình an ninh khu vực diễn biến phức tạp. Theo Ngoại trưởng Penny Wong, Australia sẽ đầu tư tổng cộng 64 triệu AUD (41,8 triệu USD) trong 4 năm tới, trong đó có khoản tài trợ 40 triệu AUD mới cam kết nhằm góp phần đảm bảo an ninh và thịnh vượng của khu vực, phù hợp với ưu tiên của các nước Đông Nam Á. Bà P. Wong cho rằng các tuyến đường biển tự do và rộng mở ở Biển Đông có vai trò rất quan trọng đối với thương mại của khu vực.
Cũng tại diễn đàn, Ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo nhấn mạnh, Biển Đông có tầm quan trọng chiến lược và đem lại tương lai hứa hẹn. Tuy nhiên, ông cho rằng tương lai này sẽ chỉ có thể được đảm bảo nếu các quốc gia trong khu vực quyết tâm “duy trì hợp tác thay vì đối đầu và đối thoại thay vì sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực”.
Trước phiên họp toàn thể với sự tham gia của các nhà lãnh đạo ASEAN và Australia, trong hai ngày 4 và 5-3 diễn ra nhiều cuộc họp với 4 tuyến chuyên đề: hàng hải, kinh tế xanh, diễn đàn về khí hậu và chuyển đổi năng lượng sạch.
