Thu hồi vì… nhu cầu sụt giảm
Theo đại diện AstraZeneca tại Việt Nam, vaccine Covid-19 của hãng (tên thương mại vaccine Vaxzevria) là một trong số ít vaccine được cấp phép và đưa vào sử dụng trên thế giới đã góp phần lớn trong việc chấm dứt đại dịch Covid-19. Cụ thể, trong năm đầu tiên, hơn 3 tỷ liều được cung cấp trên toàn cầu. Tuy nhiên, vì nhiều loại vaccine Covid-19 đã được phát triển nên có sự dư thừa. Điều này dẫn đến sự sụt giảm nhu cầu Vaxzevria, vốn không còn được sản xuất hoặc cung cấp nữa. Do đó, AstraZeneca đưa ra quyết định bắt đầu thu hồi giấy phép tiếp thị cho Vaxzevria ở châu Âu và sau đó là các quốc gia trên thế giới.
Tại Việt Nam, vaccine Covid-19 AstraZeneca có mặt từ tháng 2-2021 và là vaccine đầu tiên được phê duyệt nhập khẩu có điều kiện do Công ty dược AstraZeneca phối hợp với Đại học Oxford (Anh) nghiên cứu, phát triển. Trước khi được cấp phép tại Việt Nam, vaccine Covid-19 AstraZeneca đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp tại 181 quốc gia, vùng lãnh thổ; được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa vào danh mục sử dụng khẩn cấp và khẳng định an toàn, hiệu quả đối với tất cả mọi đối tượng từ 18 tuổi trở lên và “rất hiếm” tác dụng phụ.
Tuy nhiên, mới đây AstraZeneca đã thừa nhận vaccine Covid-19 của hãng đã gây ra tác dụng phụ hiếm gặp là đông máu và giảm tiểu cầu (TTS). Người bệnh sẽ phát triển huyết khối trong mạch máu não hoặc những bộ phận khác trên cơ thể, đồng thời có lượng tiểu cầu thấp. Trước thông tin này, lãnh đạo Bộ Y tế khuyến cáo người dân không nên hoang mang, lo lắng. Bởi tác dụng phụ của vaccine Covid-19 AstraZeneca (nếu có) chỉ xảy ra trong vòng 28 ngày sau khi dùng. Trong khi đó, hầu hết người dân đã tiêm qua thời hạn này.
Việt Nam đã ngưng sử dụng
Theo Cục Quản lý dược (Bộ Y tế), hiện Việt Nam đã không còn sử dụng vaccine Covid-19 của AstraZeneca. Số vaccine được cấp phép lưu hành trước đó đã hết hạn sử dụng và đơn vị đã không tiếp tục nhập khẩu vaccine này. Trong thời gian xảy ra dịch Covid-19, ngoài 30 triệu liều vaccine Covid-19 đã đặt mua của AstraZeneca, Việt Nam cũng đã rải rác tiếp nhận vaccine AstraZeneca qua các chương trình tài trợ.
PGS-TS Phạm Quang Thái, Phó trưởng Khoa Kiểm soát Bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cho biết, AstraZeneca là một trong những vaccine Covid-19 được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam. Đến nay, Việt Nam đã triển khai an toàn 74,3 triệu mũi tiêm trên toàn quốc cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên. Các mũi vaccine phòng Covid-19 của AstraZeneca tiêm cuối cùng ở Việt Nam là trước tháng 7-2023.
Liên quan đến thông tin vaccine Covid-19 của AstraZeneca bị cáo buộc gây ra tác dụng hiếm gặp có khả năng dẫn đến đông máu, PGS-TS Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM, cho rằng, tình trạng xuất hiện cục máu đông sau tiêm vaccine Covid-19 AstraZeneca đã từng được ghi nhận từ nhiều nguồn dữ liệu và đều có tỷ lệ rất thấp. Từ lúc bắt đầu tiêm vaccine Covid-19 AstraZeneca từ tháng 3-2021 đến hết tháng 6-2023, toàn thành phố đã tiêm hơn 9 triệu liều vaccine AstraZeneca và không ghi nhận trường hợp nào xuất hiện cục máu đông sau tiêm chủng. Hiện TPHCM cũng không còn vaccine Covid-19 của AstraZeneca.
Còn theo ThS-BS Đỗ Cao Vân Anh, giảng viên Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, hiện có nhiều vaccine phòng Covid-19 mới, cập nhật hơn và có tác dụng với các biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Hãng dược AstraZeneca ra thông báo thu hồi vaccine Covid-19 thế hệ cũ có thể là bước chuẩn bị để cung cấp một phiên bản mới.
Tập đoàn dược phẩm AstraZeneca đang đối mặt với vụ kiện tập thể, trong đó cáo buộc vaccine Covid-19 của hãng phát triển với Đại học Oxford gây tử vong và thương tật nghiêm trọng cho hàng chục người dùng. Theo Telegraph, đến nay, 51 đơn kiện đã được trình lên tòa án, trong đó các nạn nhân đòi bồi thường ước tính lên tới 100 triệu bảng Anh.
MINH PHƯƠNG
