ASEAN - Trung Quốc: Tạo môi trường thuận lợi đàm phán về vấn đề Biển Đông

Tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định

Đây là cuộc họp đầu tiên của các quan chức cao cấp kể từ Hội nghị SOM DOC-18 ở Đà Lạt tháng 10-2019. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự hội nghị lần này.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhận định, cho dù duy trì hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông là lợi ích chung của ASEAN và Trung Quốc, nhưng vẫn diễn ra tình trạng còn có các hành động đơn phương, vi phạm những quyền hợp pháp của các nước ven Biển Đông, làm gia tăng căng thẳng và xói mòn lòng tin, đi ngược lại các nỗ lực chung của ASEAN - Trung Quốc.

Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng kêu gọi các bên thực hiện nghiêm túc, thiện chí Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và những cam kết đã có, tuân thủ luật pháp quốc tế như Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS 1982), tạo môi trường thuận lợi cho đàm phán, xây dựng một văn kiện Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982 và được ủng hộ rộng rãi.

Tại hội nghị, các nước ghi nhận mặc dù chịu tác động của tình hình dịch Covid-19 phức tạp, nhưng ASEAN và Trung Quốc vẫn nỗ lực triển khai các hoạt động hợp tác trong khuôn khổ thực hiện DOC… Các nước bày tỏ quan ngại về diễn biến phức tạp của tình hình Biển Đông thời gian qua, trong đó có các hoạt động đơn phương đi ngược lại luật pháp quốc tế, gây xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng, không có lợi cho tiến trình hợp tác thực hiện DOC và đàm phán COC. 

Các nước tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, tôn trọng tự do, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình tranh chấp ở Biển Đông phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982. ASEAN và Trung Quốc khẳng định cam kết tiếp tục thực hiện nghiêm túc, thiện chí, đầy đủ, hiệu quả DOC; nhất trí thúc đẩy tiến trình đàm phán COC và chỉ đạo nhóm công tác chung sớm nối lại đàm phán COC dưới hình thức phù hợp. 

Hợp tác để phục hồi

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân, việc hai bên tổ chức các cuộc gặp trực tiếp trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp cho thấy các nước coi trọng và đặt nhiều kỳ vọng vào mối quan hệ giữa Trung Quốc và ASEAN trong tình hình mới. Đồng quan điểm này, cựu Đại sứ Malaysia tại Trung Quốc Abdul Majid Ahmad Khan cho biết, quan hệ giữa Trung Quốc và ASEAN đã phát triển mạnh mẽ kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ đối thoại cách đây 30 năm, mang lại những kết quả rõ ràng trong hợp tác toàn diện và những nỗ lực chung chống lại đại dịch Covid-19.

Về cơ chế hợp tác Mê Công - Lan Thương, ông Uông Văn Bân nhận định, cơ chế hợp tác tiểu vùng kiểu mới với sự tham vấn sâu sắc giữa Trung Quốc, Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam đã phát triển một cách nhanh chóng, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế và xã hội của 6 quốc gia ven sông (Mê Công - Lan Thương) và mang lại những lợi ích rõ rệt cho người dân. Các chuyên gia phân tích cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang bị đe dọa bởi đại dịch Covid-19 và chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, hợp tác Mê Công - Lan Thương đã đóng một vai trò quan trọng, giúp ổn định kinh tế khu vực và giúp chống lại chủ nghĩa đơn phương.

Ông Trần Hướng Miêu, trợ lý nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Nam Hải quốc gia (Trung Quốc), khẳng định, vấn đề cấp bách tiếp theo trong chương trình nghị sự giữa Trung Quốc và ASEAN là phục hồi kinh tế. Theo ông Trần, mối quan hệ hợp tác du lịch giữa hai bên đã bị đóng băng bởi đại dịch đang hoành hành, nên mục tiêu của cuộc họp lần này là tìm ra các biện pháp để nối lại các hoạt động trao đổi bình thường giữa các quốc gia.