Chiều chặt một cây trúc, kỳ cà kỳ cạch vót, chuốt, dán giấy… chậm nhất một buổi là xong cái đèn. Tối dung dăng dung dẻ xách đèn đi vòng vòng quanh xóm. Tội nghiệp bọn trẻ con nhà giàu ở xóm, đèn ba mẹ mua thì to, đẹp nhưng có được xách ra khỏi nhà đâu, chỉ đứng trong sân nhìn ra ngoài, với đầy nỗi thèm muốn đi chơi trăng với bạn.
Đêm Trung thu, nhà nào cũng cúng bánh, trái cây, nhưng đó là chuyện của người lớn. Bọn trẻ đều giấu bánh kẹo, trái cây mang ra bày cỗ ăn chung. Vài cái bánh nướng, bánh dẻo bé tẹo cỡ 3 ngón tay, bánh in, vài cây kẹo đậu phộng, lọn mía, trái bưởi… thế là cùng nhau ngắm trăng tròn vành vạnh, la đà trên cành tre, chỉ chỏ nhau cái kia là hình chị Hằng, còn cái mờ mờ thấp thấp là chú Cuội. Có bao nhiêu đó mà tranh cãi nhau ỏm tỏi vì mỗi đứa nhìn ánh trăng mỗi khác. Trung thu năm xưa không mưa, hầu như năm nào trăng cũng đẹp. Chỉ thế là vui.
Bao mùa trăng trôi qua, những đứa trẻ rồi cũng lớn lên, làm cha làm mẹ. Trăng thu bây giờ hình như bớt vàng, bớt sáng hơn trăng thu ngày xưa vì những ánh đèn cao áp trên hè phố. Bọn trẻ không còn đi chặt trúc làm lồng đèn như ở quê. Đêm Trung thu phường xóm cũng tổ chức một sân khấu ca nhạc chỗ công viên, hay khu đất trống nào đấy. Nguyên một chương trình có vài bài thiếu nhi cho phải lẽ, rồi còn lại là buổi trình diễn cho các ca sĩ đang lên mà chưa ai biết tên, hát nhiều bài đương đại chẳng ai biết nhạc gì, cà giựt, cà giựt, lắc xoay… thế là xong, cái gọi là Trung thu cho trẻ. Anh cảm thấy tiêng tiếc, thời hiện đại, đầy đủ nhưng chắc là đa phần bọn trẻ ở phố chẳng cảm nhận có một ánh trăng vàng.
Vài năm nay, anh và bạn bè kêu gọi nhau từ sớm. Kẻ lo bánh Trung thu, người lo quần áo, tập vở, đèn lồng… hướng đến trẻ em một vùng quê còn nghèo. Đêm Trung thu xa thành phố, xa ánh đèn cao áp át ánh trăng, xa những tiếng ồn ào của những tiệc nhậu mừng Trung thu mang tiếng dành cho trẻ em nhưng là của người lớn. Anh và các bạn tìm lại ánh trăng vàng ngày xưa, tìm lại chị Hằng, chú Cuội ẩn hiện năm nào. Đêm thu xa phố kế bên các trẻ em nghèo ở một vùng quê nghèo khổ, trăng bỗng vàng sáng trong những đôi mắt trẻ thơ, những nụ cười hồn nhiên…
Anh và các bạn như tìm thấy lại ánh trăng xưa.
