Đây là một trong những hoạt động chính tại lễ hội mùa thu “Huế vào Thu” - Festival Huế 2024. Qua đó, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, di sản gắn với di tích. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu tinh thần của cộng đồng thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam Phủ - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO công nhận.
Lễ hội điện Huệ Nam đẹp hơn, văn minh hơn
Không chỉ tái hiện lại nghi thức rước bộ, lễ hội điện Huệ Nam (điện Hòn Chén) những năm gần đây được đánh giá diễn ra một cách văn minh, không còn tình trạng xả vàng mã ồ ạt xuống sông Hương như trước, các nghi thức phóng đăng, phóng sanh cũng được bãi bỏ.
Lễ hội Điện Huệ Nam là sinh hoạt truyền thống mang yếu tố văn hóa tâm linh thờ phụng Thánh Mẫu Thiên Y A Na được cử hành vào tháng ba và tháng bảy âm lịch hàng năm. Hoạt động được đánh giá tràn đầy màu sắc và sôi động, thu hút đông đảo tín đồ của tín ngưỡng Thờ Mẫu với hàng ngàn lượt người đến tham dự.
Ngay từ sáng 11-8, Ban Bảo trợ Điện Huệ Nam phối hợp với Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và các sở ban ngành liên quan tổ chức Đoàn cung nghinh bằng đường sông, từ 352 Chi Lăng ngược dòng Hương lên Điện Huệ Nam.
Hoạt động nhằm tái hiện, xây dựng một lễ hội dân gian độc đáo, có quy mô lớn, phô diễn nét độc đáo của những trang phục cổ xưa đầy màu sắc, kết hợp với các hình thức diễn xướng, vũ điệu đặc trưng của tín ngưỡng Thờ Mẫu - tín ngưỡng dân gian Việt Nam, tôn thờ các nữ thần và đề cao vai trò của người phụ nữ.
Đoàn cung nghinh bằng thuyền trên sông Hương có sự tham gia của hàng chục chiếc thuyền Rồng được đóng thành Bằng (thuyền đôi) và Châu án (thuyền đơn) bên trong đặt long kiệu Thánh Mẫu và hòm sắc vua phong, cùng các vật thờ cúng như tán, tàn, cờ, quạt. Ngoài ra, còn có đội hầu bóng, những người phục dịch và hàng ngàn khách hành hương đi theo.
Theo ban tổ chức lễ hội, hình thức tín ngưỡng này được duy trì tổ chức định kỳ hàng năm không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, di sản gắn với di tích, mà còn đáp ứng nhu cầu tinh thần của cộng đồng thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam Phủ - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO công nhận, đồng thời thu hút khách du lịch đến với Huế.
Đại diện Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế thông tin, trong 3 ngày diễn ra, lễ hội Điện Huệ Nam với rất nhiều nghi lễ, trong đó một trong những lễ chính là cung nghinh Thánh mẫu và Hội đồng vào Chánh Điện Huệ Nam. Ban tổ chức đánh trống khai hội và tiến hành lễ Cáo Yết, sau đó là lễ dâng hương, lễ cầu nguyện và nhiều nghi lễ quan trọng khác.
Quy mô lễ hội lớn, do đó công tác tổ chức lễ hội Điện Huệ Nam được tổ chức từ rất sớm, có sự phối hợp giữa nhiều ban, ngành, địa phương. Ngoài vai trò chính từ Sở Văn hóa - Thể thao trong việc chịu trách nhiệm chủ trì tổ chức lễ hội đúng theo đúng nội dung, nghi lễ truyền thống và các quy định của pháp luật hiện hành thì các ngành, đơn vị, địa phương tùy chức năng, nhiệm vụ cũng phối hợp đảm bảo công tác tổ chức được hiệu quả.
Trong đó, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế xây dựng và triển khai phương án, huy động lực lượng, phương tiện, bảo vệ an toàn tài sản, hiện vật, đảm bảo công tác phòng cháy chữa cháy và vệ sinh môi trường tổ chức lễ hội tại khu vực di tích thuộc quản lý của trung tâm.
UBND TP Huế thực hiện phân luồng và đảm bảo an ninh trật tự, giao thông và cắm biển chỉ dẫn đường bộ, đường sông trong thời gian diễn ra lễ hội. Sở Du lịch phối hợp với ban tổ chức lễ hội triển khai công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu những hình ảnh về các hoạt động diễn ra trong khuôn khổ lễ hội Điện Huệ Nam nhằm thu hút người dân, du khách tham gia. Xây dựng các tour du lịch tâm linh, đặc biệt là trong thời gian diễn ra lễ hội…
Ông Nguyễn Thái Hòa, Chánh Thanh tra Sở Du lịch cho biết, để đảm bảo lễ hội diễn ra đúng kế hoạch và người dân cũng như du khách thập phương yên tâm hòa mình vào tham gia lễ hội, thanh tra Sở Du lịch phối hợp với Thanh tra Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cùng lực lượng chức năng các ngành cũng tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý các vi phạm trong trong lĩnh vực du lịch và hoạt động lễ hội; Xử lý kịp thời, ngăn chặn các hoạt động tiêu cực len lỏi trong lễ hội, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, bảo vệ giá trị di sản.
Tạo ấn tượng để hút khách
Bên cạnh lễ hội Điện Huệ Nam, Huế có nhiều lễ hội được tổ chức trải dài từ đầu năm đến cuối năm, trong đó những lễ hội mang yếu tố tâm linh thường thu hút rất đông người dân và du khách thập phương tham gia. Ngoài các sinh hoạt mang tính tâm linh, du khách đến Huế tham gia lễ hội cũng mong muốn có những trải nghiệm du lịch và đó là cơ hội để ngành "công nghiệp không khói" ở Cố đô phát triển.
Thực tế, du lịch nói chung, du lịch lễ hội nói riêng không chỉ cần vai trò trách nhiệm của ngành du lịch hay đơn vị tổ chức mà cần sự hợp lực của rất nhiều ngành, địa phương, trong đó có nhiều sở, ngành, lực lượng công an, ban an toàn giao thông… Mỗi đơn vị, tùy theo chức trách, nhiệm vụ đều góp phần xây dựng thành công cho lễ hội và an toàn cho người tham gia lễ hội. Bên cạnh đó, mỗi người dân, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch cũng là những yếu tố quan trọng góp phần tạo ấn tượng cho du khách.
Theo các chuyên gia, điều quan trọng nhất của bất cứ lễ hội nào đó chính là sự đóng góp của cộng đồng. Vai trò của cộng đồng trong việc thực hành lễ hội là rất quan trọng. Ban tổ chức các lễ hội phải nghiên cứu cách tổ chức phù hợp để các lễ hội trở thành nơi mọi người cùng nhau sinh hoạt trong một khoảng thời gian nhất định mới tạo ra bản chất của lễ hội.
Ngoài khâu tổ chức và đảm bảo môi trường du lịch lành mạnh, hấp dẫn, để thu hút du khách đến Huế trải nghiệm du lịch lễ hội, cần hình thành các sản phẩm lễ hội, bên cạnh đó, một số lễ hội phải thay đổi cách thức tổ chức, cần có sự tương tác, tăng thêm nhiều giá trị trải nghiệm cho du khách.
Ông Nguyễn Văn Phúc, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, lễ hội là sản phẩm độc đáo của du lịch, tạo nên môi trường trải nghiệm du lịch văn hóa tâm linh hấp dẫn. Lễ hội còn là một sản phẩm đặc biệt mang lại giá trị kinh tế cao, là điều kiện thuận lợi để giới thiệu, truyền bá những đặc sắc văn hóa của vùng miền cho du khách trong và ngoài nước. Do vậy, cần chú ý việc khai thác giá trị văn hóa trong lễ hội truyền thống phải gắn với phát triển du lịch bền vững...
Ngành du lịch tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan, các địa phương để phát huy hơn nữa sản phẩm được đánh giá có thế mạnh này, quan tâm hỗ trợ kết nối của doanh nghiệp để xây dựng các tour tuyến phù hợp với từng lễ hội.
