AMM-49 một ngày ra hai tuyên bố chung về biển Đông

Bất chấp nhiều khó khăn trong các phiên thảo luận, cuối cùng, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49 (AMM-49) tại Lào đã tạo bước đột phá khi ra tuyên bố chung, trong đó có một phần riêng nói về biển Đông. Tuyên bố chung cuộc họp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc cũng được xem là có bước tiến mới.

Không quân sự hóa trên biển Đông

Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã ra tuyên bố chung vào ngày 24-7 và công bố ngày 25-7. Tuyên bố chung đề cập một loạt vấn đề từ kinh tế - xã hội đến chính trị và an ninh… Đặc biệt, nội dung tuyên bố có một phần riêng về biển Đông, trong đó bày tỏ hết sức quan ngại về những diễn tiến gần đây cũng như hiện nay tại biển Đông; ghi nhận những quan ngại của một số bộ trưởng về các hành động cải tạo và leo thang các hoạt động tại khu vực, điều đang gây xói mòn lòng tin, làm gia tăng căng thẳng, có thể hủy hoại hòa bình, an ninh và ổn định tại khu vực.

Tuyên bố khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải, hàng không qua khu vực trên biển Đông. Tuyên bố cũng tái khẳng định sự cần thiết tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau, kiềm chế các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình và theo đuổi các giải pháp hòa bình cho những tranh chấp theo luật pháp quốc tế, bao gồm cả Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.

Tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không quân sự hóa và kiềm chế tiến hành tất cả các hoạt động, bao gồm việc thay đổi hiện trạng mà có thể gây phức tạp tình hình và làm leo thang căng thẳng tại biển Đông. Đồng thời, tuyên bố nêu rõ tầm quan trọng của việc thực thi đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), nhấn mạnh việc thúc giục các bên làm việc hiệu quả và sớm thông qua Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), bao gồm cả việc tăng cường các cuộc gặp thường xuyên của các quan chức ASEAN và Trung Quốc, cũng như cuộc gặp của nhóm làm việc chung về việc thực hiện DOC.

ASEAN - Trung Quốc: Tái khẳng định thực hiện đầy đủ DOC

Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Trung Quốc sau cuộc họp tại Lào đã ra tuyên bố chung tái khẳng định cam kết thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và tự do hàng hải, hàng không ở biển Đông. Theo Reuters, tuyên bố chung sau cuộc gặp ASEAN - Trung Quốc được công bố vào ngày 25-7 còn có đoạn viết: “Các bên liên quan cam kết giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và quyền tài phán bằng biện pháp hòa bình, mà không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, thông qua hiệp thương hữu nghị và đàm phán giữa các quốc gia có chủ quyền liên quan trực tiếp, phù hợp với những nguyên tắc được thừa nhận của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982)”. Hai bên cũng đồng ý thực hiện kiềm chế, không tiến hành các hoạt động làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp và ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định trong khu vực. Tuyên bố nói rõ thêm rằng, việc kiềm chế bao gồm cả những hành động hiện tại trên những hòn đảo không có người ở, đá ngầm, bãi cát ngầm, cồn và các thực thể khác.

Tuyên bố không đề cập đến phán quyết ngày 12-7 của Tòa Trọng tài thường trực quốc tế (PCA) sau khi Philippines đồng ý từ bỏ yêu cầu đưa nội dung này vào Tuyên bố chung ASEAN - Trung Quốc.
Trong khuôn khổ AMM-49, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã tới thủ đô Viêng Chăn vào ngày 25-7 để dự Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN - Mỹ và các hội nghị liên quan. Ngoại trưởng John Kerry dự kiến ​​sẽ có cuộc thảo luận về vấn đề biển Đông với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị.

 
THỤY VŨ (tổng hợp)