Nỗi đau dai dẳng
Ông Nguyễn Đỗ Trí, Phó Chủ tịch UBND xã Trà Cang (huyện Nam Trà My, Quảng Nam) thừa nhận với chúng tôi rằng, việc kiểm soát người dân dùng lá ngón để giải quyết mâu thuẫn, bí bách trong cuộc sống đang lâm vào cảnh bế tắc; dù đã dùng mọi cách để tuyên truyền, vận động người dân nhưng không có kết quả.
Toàn xã có 7 thôn, 38 nóc, 900 hộ với hơn 4.800 nhân khẩu, thì có đến gần 60% là hộ nghèo. Từ khoảng năm 2017 đến nay, đã có hơn 10 người chết do lá ngón. Nóc Măng Lâng (hay còn gọi là Măng Lưng) thuộc thôn 3, xã Trà Cang là nơi xảy ra nhiều trường hợp tự tử vì lá ngón nhất.
Gia đình ông Hồ Văn Xuất vẫn còn ám ảnh với nỗi đau lá ngón | Theo thống kê chưa đầy đủ, trên toàn huyện Nam Trà My trong khoảng 3 năm trở lại đây có chừng hơn 30 trường hợp ăn lá ngón tự tử nhiều trường hợp may mắn được cấp cứu kịp thời. |
Ngôi nhà lạnh lẽo của bà Nê chẳng ai dám tới, vì đó là nơi có “cái chết xấu” (tự tử bằng lá ngón). “Già, yếu rồi. Không đủ sức lên rẫy nữa. Cũng may là mấy đứa lớn biết lo, nên cũng đỡ”, bà Nê nói. “Thế mấy đứa nhỏ thì sao? Hình như còn đang học mẫu giáo và lớp 1 phải không?”, tôi hỏi. Đáp lại là tiếng thở dài: “Thì cũng còn làng xóm, nhà nước hỗ trợ, rồi cũng rau cháo qua ngày”, bà trả lời.
Một buổi tối cách đây chừng 1 năm, khi cả 4 mẹ con đang nằm ngủ thì Noan gọi dậy, ngồi nói rành rọt từng câu một: “Người ta gọi tôi rồi, phải đi thôi. Đừng cố gắng cấp cứu làm gì, tôi nấu nước để uống chứ không nhai. Mấy mẹ con ở lại, cố gắng sống”, chị Lý kể. Đó là khoảnh khắc ám ảnh chị Lý cho đến bây giờ. Chị chẳng hiểu mình có làm gì sai để chồng phải tự tử, tại sao đành tâm bỏ lại những đứa con còn rất nhỏ...
Kỳ vọng ở làng mới
Cách đây chừng 3 năm, tại nóc Măng Dí 4 (xã Trà Nam, huyện Nam Trà My), người dân đã đồng loạt bỏ làng đi vì “cái chết xấu”, mặc cho chính quyền ra sức vận động, ngăn cản. Tất cả cơ sở vật chất, hệ thống điện lưới, giao thông nông thôn vừa được đầu tư phải bỏ ngang. Họ chẳng cần, bởi theo lý của họ, nếu tiếp tục ở đó sẽ có người chết. Chẳng biết “con ma rừng” trong tâm thức họ ra sao, nhưng nó lại có một sức ám ảnh kinh hoàng.
Và giờ, gần 70 hộ dân nóc Măng Lâng đang hoàn tất những công đoạn cuối cùng để chuyển sang ngôi làng mới, cách đó chừng 1km. Nhưng đây là cuộc di dân theo chủ trương của chính quyền địa phương. Theo lý giải của ông Nguyễn Văn Bằng, Phó Chủ tịch UBND xã Trà Cang, ngọn đồi ở phía sau lưng làng đã bị nứt một đường dài, nguy cơ đổ ập xuống bất cứ khi nào nên phải dời qua làng mới để tránh nguy hiểm khi mùa mưa tới. Chưa bao giờ việc dời làng lại được sự ủng hộ của người dân đến vậy.
Nói như anh Hồ Văn Sang (27 tuổi, nóc Măng Lâng) là để tìm một vùng đất mới. “Ở đó từ năm 2014 đến nay đã có 7 người chết vì lá ngón rồi. Nhà của họ, 7 ngôi vẫn ở đó, không ai dám bén mảng tới. Giờ dời làng đi, tìm khu đất mới, tránh đi những “cái chết xấu” cứ bám lấy làng nên mừng”, anh Sang bộc bạch.
Ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My, cho biết, việc di dời nóc Măng Lâng không phải là vì “cái chết xấu” mà bởi nguy hiểm tiềm ẩn, hơn nữa đây cũng nằm trong quy hoạch khu dân cư của huyện đã có từ trước. “Đối với việc người dân, trước tiên phải ngăn chặn được tình trạng uống rượu bất kể thời gian, địa điểm đang tồn tại; thứ nữa là phải tạo công ăn việc làm ổn định thì họ mới thoát ra được cái vòng luẩn quẩn ấy, ông Bửu nói.
