Tác động lên ngành công nghệ
Trong bối cảnh doanh nghiệp tái cơ cấu theo hướng AI và tự động hóa, các đợt cắt giảm nhân sự diễn ra liên tục, kéo dài suốt năm. Riêng trong ngành công nghệ, theo thống kê trên trang công nghệ hàng đầu TechCrunch (Mỹ) công bố ngày 13-12, năm 2025 vẫn tiếp diễn các đợt sa thải quy mô lớn, với hơn 22.000 lao động công nghệ bị cắt giảm, trong đó 16.084 người mất việc chỉ riêng trong tháng 2.
Israel là ví dụ điển hình của tác động kép. Dù vẫn thu hút đầu tư và phát triển AI nhưng ngành công nghệ Israel đang trải qua làn sóng sa thải mạnh nhất kể từ năm 2022 khi các doanh nghiệp đồng loạt tái cơ cấu để thích ứng với cuộc cách mạng AI. Chỉ trong một tháng qua, khoảng 1.800 nhân viên đã mất việc tại các công ty công nghệ trong và ngoài Israel. Con số được dự báo sẽ còn tăng khi chưa phải mọi đợt cắt giảm đều được công bố.
Những tên tuổi lâu năm như Teads (trước đây là Outbrain) và Mobileye lần lượt cắt giảm 10% và 4% lực lượng lao động. Các công ty khác như Fiverr, Varonis, Payoneer, Cellebrite, cùng các kỳ lân Lusha, Axonis, Lightricks cũng thông báo hàng trăm trường hợp sa thải. Ngay cả các trung tâm R&D của Cisco, HP, Applied Materials, Sony tại Israel cũng tiến hành tinh giản.
Tái định hình thị trường lao động
Theo tạp chí Fortune, năm 2025 đánh dấu bước ngoặt đáng lo ngại của thị trường lao động Mỹ khi hơn 1,1 triệu việc làm bị cắt giảm chỉ trong 11 tháng, tăng 54% so với cùng kỳ năm trước. Đây là lần thứ 6 kể từ năm 1993 con số sa thải vượt ngưỡng 1,1 triệu, chỉ đứng sau mức đỉnh của Đại suy thoái năm 2009 (ngoại trừ năm đại dịch 2020).
Tại châu Âu và châu Á - Thái Bình Dương, làn sóng này còn lan sang các ngành tài chính, bán lẻ, truyền thông, dịch vụ chuyên nghiệp. Tình trạng mất việc tập trung nhiều ở nhóm lao động độ tuổi 20, vốn làm việc trong các ngành có mức độ tiếp xúc cao với AI, trong khi tỷ lệ việc làm ở nhóm trên 50 tuổi lại tăng, phản ánh sự lệch pha thế hệ trong quá trình chuyển đổi công nghệ.
Theo các chuyên gia nhân sự, AI đang đẩy nhanh việc loại bỏ những vị trí bị xem là “vùng rìa” như phân tích cơ bản, kiểm thử, hành chính, viết tài liệu, những công việc mà AI có thể đảm nhiệm hiệu quả. Trong khi đó, nhu cầu với kỹ sư mô hình ngôn ngữ, nhà nghiên cứu AI, kỹ sư dữ liệu và chuyên gia an ninh mạng lại tăng nhanh.
Theo các chuyên gia nhân sự, AI đang đẩy nhanh việc loại bỏ những vị trí bị xem là “vùng rìa” như phân tích cơ bản, kiểm thử, hành chính, viết tài liệu, những công việc mà AI có thể đảm nhiệm hiệu quả. Trong khi đó, nhu cầu với kỹ sư mô hình ngôn ngữ, nhà nghiên cứu AI, kỹ sư dữ liệu và chuyên gia an ninh mạng lại tăng nhanh.
Báo cáo Tương lai Việc làm năm 2025 của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) dự báo khoảng 92 triệu việc làm, tương đương 8% tổng số việc làm toàn cầu, có thể bị thay thế hoàn toàn vào năm 2030 nếu lực lượng lao động không kịp thích nghi. Nhìn tổng thể, làn sóng sa thải cuối năm 2025 cho thấy AI không chỉ là công cụ tăng năng suất mà còn đang trở thành yếu tố tái định hình thị trường lao động toàn cầu.
