Hỏi: Trong Chính phủ Liên hiệp thành lập ngày 2-3-1946, cụ Huỳnh Thúc Kháng giữ chức Bộ trưởng bộ Nội vụ. Nhờ quý báo cho biết ai đã giới thiệu cụ Huỳnh cho Chủ tịch Hồ Chí Minh để Chủ tịch đánh điện mời cụ Huỳnh tham gia chính phủ? (Hoàng Tiên Phước, thị xã Tam Kỳ, Quảng Nam)
Trả lời: Trong chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa có một người biết rất rõ cụ Huỳnh Thúc Kháng, đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ông Giáp có một thời kỳ cộng tác với cụ Huỳnh ở báo Tiếng Dân (Huế). Cùng với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, còn có nhà sử học Đào Duy Anh. Trong một lần được tiếp xúc với Đại tướng để hỏi về cụ Huỳnh, chúng tôi được Đại tướng cho biết chính cụ Đào Duy Anh và Đại tướng đã giới thiệu cụ Huỳnh với Bác Hồ để mời cụ Huỳnh ra nhậm chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ.
Điều ai cũng biết là sau đó Chủ tịch Hồ Chí Minh và ông Bộ trưởng Nội vụ đã trở thành đôi bạn tri kỷ tâm đắc. Chính cụ Huỳnh đã được giao chức vụ Quyền Chủ tịch lúc Bác Hồ công du nước Pháp với cẩm nang “Dĩ bất biến ứng vạn biến”. Tháng 12-1946, lúc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, cụ Huỳnh lãnh nhiệm vụ phái viên của Chính phủ Trung ương lên đường vào Nam Ngãi. Ngang qua Thanh Hóa, cụ Huỳnh có làm bài thơ:
Ngẫm ta, ta cũng nực cười,
Nhà nhà ba cõi, người người bốn phương.
Hỏi đến nước, đến làng, đến họ,
Có hay không, không có, có không?
Bảy tuần đầu bạc như bông,
Được người tri kỷ, thôi xong đã già!
“Người tri kỷ” chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh.
KHÁNH TƯỜNG
