Báo cáo tổng quan đề tài của Ban tổ chức TƯ về “Đổi mới mô hình và phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - Xã hội” có 273 trang.
Ông Mai Văn Chính, Phó Ban Tổ chức TƯ, Chủ nhiệm Đề tài trình bày đề dẫn hội thảo cho rằng, trong 30 năm đổi mới, mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của MTTQ, bên cạnh những thành tích, ưu điểm đã bộc lộ nhiều hạn chế yếu kém, bất cập; cơ cấu tổ chức, bộ máy còn cồng kềnh bất hợp lý, kém hiệu quả, trên một số chức năng, nhiệm vụ chưa được tách bạch, rõ ràng. Điều đó đòi hỏi MTTQ và các tổ chức đoàn thể chính trị-xã hội cần tiếp tục đổi mới, hoàn thiện mô hình tổ chức và phương thức hoạt động cho phù hợp với nhiệm vụ chính trị giai đoạn mới. Ban Tổ chức TƯ đã triển khai nghiên cứu đề tài đổi mới mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị xã hội. Nghiên cứu đã được thực hiện trong vòng 12 tháng với sự tham gia của rất nhiều nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý.
Theo đó, ban chủ nhiệm đề tài đã đưa ra xin ý kiến về 4 phương án đổi mới mô hình tổng thể của MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội.
Phương án 1, giữ nguyên mô hình tổ chức hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị xã hội hiện nay, tuy nhiên có lộ trình từng bước thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính và tổ chức, Nhà nước có giao kinh phí căn cứ vào nhiệm vụ thực hiện.
Phương án 2, nhất thể hóa chức danh Chủ tịch MTTQ và các đoàn thể chính trị và thành lập cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc chung cho MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội, trước mắt ở cấp tỉnh, cấp huyện với tên gọi thống nhất là khối MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội trên cơ sở cơ cấu lại cơ quan tham mưu, giúp việc của MTTQ và các tổ chức đoàn thể chính trị-xã hội hiện nay. Trưởng khối là chủ tịch Ủy ban MTTQ, Phó trưởng khối gồm 5 đồng chí là trưởng các đoàn thể, riêng MTTQ tỉnh thành phố có thêm 1 phó chủ tịch làm phó chủ tịch thường trực khối.
Phương án 3, hợp nhất 5 đoàn thể chính trị-xã hội vào thành các ban của MTTQ, trước mắt thực hiện thí điểm ở cấp huyện và cấp xã.
Phương án 4, hợp nhất ban dân vận và MTTQ.
Các phương án này đưa ra để lấy ý kiến các nhà khoa học, các chuyên gia để thảo luận sâu.
Tại hội thảo, các ý kiến đều cho rằng, đây là vấn đề lớn, cần thảo luận kỹ. Các ý kiến đều thống nhất rằng cần tiếp tục tăng cường vai trò của MTTQ. Ông Huỳnh Đảm, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; ông Nguyễn Túc, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về các vấn đề xã hội của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam... đều cho rằng, phương án 2 và 3 không phù hợp. Phương án 1 được tán thành cao, tuy nhiên cần xem xét vấn đề tự chủ tài chính. Các ý kiến cũng cho rằng, ngoài phương án 1 thì có thể tính đến phương án 4.
Tại hội nghị các đại biểu đã đi sâu vào phân tích thực trạng mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, từ đó đề xuất các giải pháp đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội; cho ý kiến vào 4 nhóm giải pháp đổi mới mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội.
Ông Huỳnh Đảm - Nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam bày tỏ đồng thuận với phương án giữ nguyên mô hình tổ chức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị xã hội hiện nay. Tuy nhiên ông Huỳnh Đảm cũng đề nghị cần xem xét để có lộ trình từng bước thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính và tổ chức.
Bên cạnh đó ông Huỳnh Đảm đề nghị, không nên nhất thể hóa về mặt tổ chức mà theo chức năng nhiệm vụ có thể thành lập một văn phòng chung để phục vụ cho MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội.
Theo ông Nguyễn Túc - Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam trong bối cảnh hiện nay để có sự đồng thuận cao và yên tâm khi quyết định đổi mới tổ chức cần tiếp tục thí điểm mô hình cơ quan tham mưu giúp việc chung trong khối Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội ở một số địa phương như Hà Nội, Thừa Thiên – Huế, TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ sau đó tổng kết và báo cáo với Trung ương.
Bên cạnh việc đồng tình với việc giữ nguyên mô hình tổ chức hoạt động của MTTQ VN và các đoàn thể chính trị - xã hội như hiện nay, ông Nguyễn Túc đề nghị có thể tính đến phương án có thể hợp nhất Ban Dân vận và MTTQ Việt Nam.
